Denk jij hoogsensitief te zijn?
Meer dan 20% van de bevolking (oftewel 1 op de 5 mensen) is in bepaalde mate hoogsensitief, dus zo gek is deze gedachte niet.
In dit artikel geef ik antwoord op de vragen “Ben ik hoogsensitief?” en “Wat is hoogsensitief?”
Je leert de belangrijkste HSP- kenmerken kennen zodat je zeker kan weten of je hooggevoelig bent of niet.
Doel van dit artikel: Het artikel beschrijft de kenmerken van hoogsensitiviteit bij volwassenen en geeft antwoord op de vraag: "Ben ik hoogsensitief?"
Wat is hoogsensitief zijn?
Hoogsensitief zijn betekent dat je sterk wordt beïnvloed door prikkels om je heen. Geluiden, geuren, lichtflitsen of anderen vormen van zintuigelijke waarnemingen merk je veel sneller op dan andere mensen.
Indrukken die anderen helemaal niet opvallen kunnen jou behoorlijk wat stress bezorgen en je kunt er zelfs angstig door worden.
Je hebt een heel lieve collega. Helaas… om 10 uur tovert ze steevast een krokante appel tevoorschijn waar ze heel smakelijk een gigantisch stuk afbijt en dit smakkend naar binnen werkt. Je hoort haar het grote stuk vermalen in haar mond en als deze eerste hap naar binnen gewerkt is neemt ze vol enthousiasme een tweede hap. Je voelt een irritant gevoel in je opkomen en je kunt je niet meer concentreren tot de appel eindelijk op is.
Na een drukke dag zit je samen met je partner naar een actiefilm te kijken. De tv staat naar jouw mening loeihard: telkens er zich een gevechtscène afspeelt schrik je op van schreeuwende mensen en het ratelen van geweren. Je vraagt je vriend de tv wat stiller te zetten maar hij beweert dat deze echt niet luid staat. Je gaat naar bed want je voelt dat wanneer je nog langer naar het geschreeuw moet luisteren, je door de aanhoudende stress een angstaanval zult krijgen.
Herken je jezelf in bovenstaande situaties? Dan is het helemaal niet zo vreemd dat je je afvraagt of je misschien hooggevoelig bent.
Maar wat zijn nu precies de meest voorkomende HSP-kenmerken?
De ‘Ben Ik Hoogsensitief?’ online zelftest
Onderzoek heeft aangetoond dat hoogsensitiviteit heel wat stress kan veroorzaken en zelfs tot angststoornissen of chronische overprikkeling kan leiden.
Om van deze ellende gespaard te blijven is het belangrijk dat je de typische hoogsensitief kenmerken kent.
Iedereen kan hoogsensitief zijn, zowel introverte als extroverte personen en net zo goed mannen als vrouwen.
HSP kenmerk #1: je voelt je vaak vermoeid
Als hoogsensitief persoon heb je de neiging om emoties van anderen te absorberen.
Je kunt een kamer binnenlopen en onmiddellijk de stemming van mensen aanvoelen. Je bent je heel erg bewust van subtiele tekens. Een boos of verontwaardigd gezicht merk je meteen op, net zoals de toon van iemand zijn stem. Dit kan je zo verward maken dat je deze emoties zelf volledig in je opneemt.
De verwerking van je eigen emoties en deze van anderen kan je helemaal uitputten waardoor je je zowel emotioneel als fysiek vaak vermoeid voelt.
HSP kenmerk #2: je verafschuwt geweld
De meeste mensen hebben een hekel aan geweld en agressie. Als hoogsensitief persoon heb je hier echter speciale antennes voor.
Je merkt elke vorm van geweld meteen op en dat brengt heftige emoties met zich mee. Je bent verontwaardigd als je merkt dat iemand oneerlijk of gewelddadig wordt behandeld. Dit zorgt bij jou voor een hoop frustratie, angst en machteloosheid.
Na een gewelddadige film kun je een hele nacht liggen piekeren en je kunt je er zelfs lichamelijk ziek door voelen. Ook dierenleed laat bij jou zo’n diepe indruk na dat je moeite hebt om dit te verkroppen.
HSP kenmerk #3: je trekt je vaak terug
Om jezelf te beschermen of om weer tot jezelf te komen als je met veel indrukken werd geconfronteerd, trek je je veel vaker dan andere mensen terug.
Je moet mentaal gewoon tot rust komen als je lange tijd hebt doorgebracht in een drukke omgeving.
Je overbelaste zintuigen hebben rust nodig en dat voel je zelf ook. Het is dan ook helemaal niet zo vreemd dat je je het liefst terugtrekt in een stille, rustige en verduisterde kamer om je stimulatieniveau te verlagen en je zintuigen de kans te geven om te kalmeren.
HSP kenmerk #4: Je denkt diep en veel na over alles
Als hoogsensitief persoon sta je veel filosofischer in het leven dan andere mensen.
Jij en je vrienden praten over de toekomst. Sascha droomt van promotie op het werk. Yvonne droomt van een cruise naar de Griekse eilanden. Jij denkt bij jezelf: ‘Fijn, maar is dat echt alles wat het leven te bieden heeft? Waarom wordt geluk gemeten in materiële dingen? Is dit echt de essentie van het leven?’
Ook verwerk je alle informatie die bij je binnenkomt op een veel dieper niveau. Vaak leidt dit diepe nadenken tot piekeren. Bepaalde gedachten speel je zelfs obsessief steeds weer opnieuw af in je hoofd waardoor je in een spiraal van negatieve gedachten kunt terechtkomen.
Meld je aan voor mijn gratis training:
In 5 stappen naar een stress- en zorgen vrij leven
Leer in onze training leer je hoe:
HSP kenmerk #5: Je neemt niet snel beslissingen
Net omdat je vaak en diep nadenkt weeg je voor- en nadelen heel precies af voor je beslissingen neemt. Dat vraagt uiteraard tijd waardoor je veel trager dan anderen knopen doorhakt.
Je overweegt alle mogelijke uitkomsten van de ene keuze boven de andere. Zelfs heel eenvoudige beslissingen zoals kiezen wat je gaat eten of wat je gaat aantrekken, kunnen moeilijk voor je zijn.
Heb je het gevoel dat je de verkeerde beslissing hebt genomen, dan kun je behoorlijk van streek raken. ‘Ik heb zoveel energie gestopt in het maken van de juiste keuze en nu blijkt dit de verkeerde beslissing te zijn.’
HSP kenmerk #6: Je houdt niet van veranderingen
Voor sommige mensen klinkt een vaste routine vreselijk. Voor iemand met HSP-kenmerken is dit echter bijzonder geruststellend.
Door alles volgens je eigen routine te doen worden je zintuigen minder geprikkeld en voelt je leven een stuk comfortabeler aan.
Je gaat altijd met de fiets naar het werk. Je rijdt langs binnenwegen om drukte te vermijden. Op een morgen merk je dat je band lek is. Er zit niets anders op dan de bus te nemen. Je moet door de drukke straat rennen om je bus te halen en deze zit propvol. Iedereen zit opgewonden met elkaar te praten en de herrie op de bus maakt je helemaal overstuur. Je komt uitgeput op het werk aan en de hele dag ben je geen stuiver meer waard.
HSP kenmerk #7: Je wordt vaak verkeerd begrepen
Als hoogsensitief persoon heb je vaak de indruk dat je verkeerd ‘gelabeld’ wordt.
Je bent misschien wel eens verlegen, introvert of angstig genoemd en misschien werd er je zelfs al verteld dat er ‘iets mis is’ met jou.
Er is helemaal niets mis met jou. Het is zelfs heel normaal dat je je soms even moet terugtrekken in een wereld die je zintuigen en emoties geen rust gunt.
Vaak worden hoogsensitieve persoon gelabeld als ‘introvert’. Professor Elaine Aron, auteur van ‘The Highly Sensitive Person’ heeft hier heel wat onderzoek naar verricht.
Volgens haar is de kans veel groter dat je introvert dan extravert bent als je een hoogsensitief persoon bent. Ongeveer 70% van de HSP’ers zijn introvert, dus is het logisch dat ze vaak met elkaar verward worden. Dit betekent echter meteen ook dat 30% van de hoogsensitieve personen eigenlijk extroverte mensen zijn.
Hoewel HSP en introversie heel wat gelijkenissen hebben betekent dit niet noodzakelijk dat je meteen ook introvert bent.
HSP kenmerk #8: Kritiek en opmerkingen raken je hard
Vind je kritiek en zelfs goedbedoelde opmerkingen niet leuk dan betekent dit niet meteen dat je hoogsensitief bent. Er zijn maar weinig mensen die kritiek meteen kunnen omzetten in positieve feedback.
Maar als HSP’er ben je hiervoor extra gevoelig. Goedbedoelde raad of onschuldige opmerkingen wekken bij jou sterke emoties op. Deze geven je het gevoel dat je hebt gefaald.
Je kunt dagen of zelfs weken steeds weer dezelfde opmerking afspelen in je hoofd in een poging om elke betekenis erachter te begrijpen. Dit betekent meteen ook dat je vrij hard bent voor jezelf en steeds minder goed in je vel gaat zitten.
HSP kenmerk #9: Je schrikt heel snel
Je houdt helemaal niet van verrassingen en je kunt heel hard schrikken als iets onverwachts gebeurt.
Je komt thuis van je werk. Het is donker, je doet het licht aan en loopt naar de woonkamer. Uit het niets springen familie en vrienden met toeters en bellen achter de bank vandaan om jou een gelukkige verjaardag te wensen. Een verrassingsfeestje! Ik kan me heel goed voorstellen dat jou dit als hoogsensitief persoon vreselijk in de oren klinkt.
Dit is niet zo vreemd want jij hebt een hoger niveau van sensorische verwerkingsgevoeligheid dan anderen.
De reacties van je centrale zenuwstelsel zijn zo gevoelig dat je heel intens kunt schrikken van bepaalde stimuli.
HSP kenmerk #10: Je hebt een lage pijngrens
Net omwille van een veel gevoeliger zenuwstelsel ervaar je pijn veel intenser dan andere mensen. Een lage pijngrens is niet zeldzaam bij hoogsensitieve mensen. Je komt veel sneller op het punt waarbij je pijn niet langer kunt verdragen.
Misschien denk je hierbij meteen aan lichamelijke pijn: hoofdpijn, kiespijn, buikpijn…
Maar als hoogsensitief persoon heb je ook emotioneel een lage pijngrens. Je barst makkelijk in tranen uit als je bepaalde emoties ervaart. Dit kunnen pijnlijke emoties zijn zoals verdriet of boosheid, maar ook emoties van ontroering of geluk kunnen een waterval van tranen bij je teweegbrengen.
Met bovenstaande kenmerken heb je hopelijk een antwoord gekregen op de vraag ‘Wat is hoogsensitief?’
Ik wil hierbij echter wel benadrukken dat wanneer je één van deze kenmerken bij jezelf herkent, dit niet meteen betekent dat je hoogsensitief bent. Snel opschrikken kan net zo goed een symptoom van overspannenheid zijn, net zoals je vaak vermoeid voelen.
Bij het maken van de inschatting of je hoogsensitief bent is het belangrijk om te kijken naar clusters, naar meerdere kenmerken samen.
Wat verderop in dit artikel staat een gratis hooggevoeligheid test voor je klaar. Deze test kan je meer zekerheid bieden over of je al dan niet hoogsensitief bent.
Waarom is iemand hoogsensitief?
Ik vermeldde het eerder al: hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk.
Volgens Michael Pluess, onderzoeker verbonden aan de Queen Mary University of London en gespecialiseerd in hoogsensitiviteit, komt gevoeligheid in een heel uitgebreid spectrum voor.
Sommige mensen zijn ‘laaggevoelig’, anderen ‘hooggevoelig’ en de meerderheid van de mensen valt ergens in het midden.
Hoe gevoelig je bent, hangt deels af van je genen en deels van wat je hebt meegemaakt. Je genen bepalen je basisgevoeligheidsniveau. Uit tweelingstudies blijkt echter dat eeneiige tweelingen een verschillend gevoeligheidsniveau kunnen hebben - grotendeels door hun levenservaringen.
Er zijn ook diepgaande verschillen in de hersenen van hoogsensitieve personen. Onderzoek heeft uitgewezen dat als je een hoogsensitief persoon bent, je meer hersenactiviteit hebt in de gebieden die te maken hebben met empathie, emotie en het lezen van sociale signalen.
Je beleeft het leven intens als HSP'er
Tot slot hebben hoogsensitieve personen de neiging om het leven anders aan te pakken dan de meeste mensen en willen ze andere dingen uit het leven halen. Over het algemeen verkiezen ze een langzaam tempo in het leven en genieten ze graag van subtiele dingen.
Zo kan een hoogsensitief persoon meer plezier beleven aan de geur van zijn ochtendkoffie en een aangenaam uitzicht dan aan een druk evenement.
Misschien herken je dit wel bij jezelf. Je voelt je op je best door te genieten van de kleine dingen in het leven en in een rustige omgeving. Hierdoor raak je namelijk niet ‘overbelast’.
Je hebt nu de online zelftest voor de vraag ‘Ben ik hoogsensitief?’ doorlopen en de HSP-kenmerken leren kennen. En misschien is hieruit gebleken dat je inderdaad hoogsensitief bent.
Ik ben hoogsensitief: wat te doen?
Ik hoop dat nu wel duidelijk is dat hoogsensitiviteit geen aandoening is waar je moet van genezen. Het is iets wat jou als persoon kenmerkt.
Als hoogsensitiviteit je hindert bij bepaalde aspecten van je leven is het verstandig om na te gaan hoe je hier zo goed mogelijk mee kunt omgaan.
Heel belangrijk is dat je je eigen gevoel volgt. Doe dingen waar je je goed bij voelt en doe niets waar je je niet goed bij voelt.
Tip #1: grenzen aangeven en bewaken
Door grenzen aan te geven en deze te bewaken kun je beter met hoogsensitiviteit omgaan.
Ligt er na een drukke dag op het werk nog een uitnodiging voor een feestje op jou te wachten, maar voel je je al uitgeput door alle indrukken?
Je hoeft je helemaal niet te schamen om op het laatste ogenblik de uitnodiging af te slaan. Net zomin hoef je je te schamen als je eerst even wat wilt bekomen om dan later naar het feestje te gaan.
Tip #2: identificeer wat jouw hooggevoeligheid uitlokt
Niet iedereen die hoogsensitief is wordt getriggerd door dezelfde stimuli. Ga voor jezelf na wat jou het meeste ongemak bezorgt en probeer deze triggers te vermijden.
Zijn het vooral geluiden waar je moeite mee hebt? Word je extra geprikkeld door de drukte in de stad? Bezorgt het blauwe licht van de tv je stress?
Eenmaal je weet wat je hoogsensitiviteit uitlokt kun je maatregelen nemen om bepaalde stimuli te vermijden of maatregelen te nemen zodat ze je minder storen. Ik denk hierbij maar bijvoorbeeld aan een noise cancelling hoofdtelefoon in je dagelijkse leven of extra dubbele beglazing als je in de stad woont.
Houd je aan je eigen routine
Als hoogsensitief persoon houd je niet van verrassingen. Onverwachte situaties kunnen zo overweldigend zijn dat je hoofd op hol slaat.
Een vaste routine kan hierbij helpen. Calculeer meteen ook in wat je routine eventueel zou kunnen verstoren – zonder hierover al te veel te piekeren weliswaar – zodat je onverwachte situaties beter kunt opvangen.
Heel belangrijk zijn vaste ochtend- en avondrituelen. Zo kun je stimuli-vrij aan de dag beginnen en van alle indrukken van de afgelopen dag herstellen voor je gaat slapen.
Vermijd rommel
Ben je hoogsensitief dan is het belangrijk om je van allerlei overtollige indrukken te ontdoen. Ook thuis is dit belangrijk want hoe rommeliger je huis erbij ligt hoe voller je hoofd.
Een opgeruimd huis zorgt letterlijk voor meer rust in je hoofd.
Opruimen kan trouwens ook heel rustgevend werken. Je bent heel geconcentreerd bezig met iets waardoor je ook in je hoofd ruimte creëert.
Omring je met aangename dingen
Onthoud heel goed dat je als hoogsensitief persoon niet alleen gevoelig bent voor negatieve stimuli. Eerder in dit artikel had ik het al over dat heerlijk geurende kopje koffie waar je zo in op kunt gaan.
Gevoelig zijn voor positieve stimuli is een van de mooie kanten van hoogsensitiviteit.
Je kunt ook op een positieve manier geraakt worden door muziek. Zachte muziek kan je een rustgevend gevoel geven. Word je vaak geprikkeld door geuren dan kan de subtiele geur van een geurkaars je tot rust brengen. Gedimde lichten laten je woonkamer er een stuk gezelliger en rustgevender uitzien dan flikkerende felle daglichten.
Wees open over je hoogsensitiviteit
Sommige mensen begrijpen helemaal niet dat anderen meer tijd nodig hebben om bepaalde indrukken te verwerken.
Als jij even de rust van je slaapkamer opzoekt denkt je partner misschien meteen dat je boos bent.
Maak mensen in je omgeving duidelijk dat je het vaak moeilijk hebt met een overvloed aan prikkels en dat je af en toe tijd nodig hebt om tot rust te komen.
