In Nederland gebruikt maar liefst 1 op de 10 bewoners een of meerdere soorten benzodiazepines.
Deze geneesmiddelen worden vooral voorgeschreven bij angst, slapeloosheid en algemene onrust.
Hoewel benzodiazepines heel vaak worden voorgeschreven, betekent dit niet dat deze geneesmiddelen onschuldig zijn.
Gebruik je al benzodiazepines?
Heeft je arts je onlangs een benzodiazepine voorgeschreven maar ben je er nog niet mee gestart?
Ken je iemand in je omgeving die benzodiazepines gebruikt?
Dan raad ik je aan om dit artikel eens aandachtig door te nemen. Benzodiazepines gebruiken is immers niet zonder gevaar.
Doel van dit artikel: in dit artikel kom je te weten wat benzodiazepines zijn en hoe deze precies werken. Ik geef je ook een lijst van benzodiazepines die in Nederland vaak worden voorgeschreven. Je leert waarom deze geneesmiddelen gevaarlijk kunnen zijn én je maakt kennis met een veel gezonder alternatief om je angsten te overwinnen.
Wat zijn benzodiazepines
Benzodiazepines werken rustgevend, spierontspannend en verminderen angstgevoelens. Deze geneesmiddelen worden in de spreektaal ook vaak kalmeringsmiddelen of benzo’s genoemd.
Een andere populaire naam voor benzodiazepines zijn ‘pammetjes’, naar de laatste drie letters van de werkzame stof van deze middelen (Bromazepam, Lorazepam, Temazepam, enz.).
Artsen schrijven benzodiazepines vrijwel altijd voor als een tijdelijke oplossing bij angstgevoelens of slaapproblemen. Enkele weken benzodiazepines gebruiken wordt over het algemeen als veilig beschouwd.
Langdurig gebruikt wordt altijd afgeraden. Hier zijn verschillende redenen voor:
Dankzij de ontspannende werking van benzodiazepines slaap je rustiger in en verminderen je angstgevoelens. Na enkele weken met benzodiazepines zou je in staat moeten zijn om weer zonder deze middelen door het leven te gaan.
Toch raken veel gebruikers maar moeilijk af van benzodiazepines. Benieuwd waarom dit zo is? Lees dan aandachtig verder.
Heel veel gebruikers voelen zich heel goed met benzodiazepines. ’s Avonds een ‘pammetje’ voor het slapengaan zorgt ervoor dat je rustig wordt en goed inslaapt en angstgevoelens worden onderdrukt. Dus waarom niet ...
Het probleem met deze geneesmiddelen is echter dat je lichaam hier zo gewend kan aan geraken, dan je er na een tijdje afhankelijk van wordt. Je voelt je dan helemaal niet goed meer zonder je dagelijkse dosis benzodiazepines.
Meer nog: als je deze middelen gedurende langere tijd gebruikt, is de kans groot dat je een steeds hogere dosis nodig hebt om hetzelfde effect te bereiken.
Is dat dan zo erg? Ja, dat is het zeker!
Een benzodiazepineverslaving is niet alleen heel schadelijk, maar ook gevaarlijk voor zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid.
Er schuilt overigens nóg een belangrijk gevaar in benzodiazepines. Deze geneesmiddelen kunnen je behoorlijk suf en vermoeid maken. Hierdoor neemt je reactievermogen af en kun je je moeilijker concentreren.
Thuis, op het werk en zeker in het verkeer kan dit voor heel gevaarlijke situaties zorgen.
Heb je gedurende een lange tijd benzodiazepines genomen, stop dan nooit abrupt met deze medicijnen. Het gebruik van benzodiazepines moet altijd langzaam afgebouwd worden. Doe je dit niet, dan kun je ontwenningsverschijnselen krijgen.
Ook als je je niet houdt aan de dagelijkse dosis die je arts je heeft voorgeschreven, kunnen al ontwenningsverschijnselen optreden. Maar hierover later meer...
Laten we eerst even nagaan hoe de werking van benzodiazepines precies in elkaar zit.
Hoe werken benzodiazepines?
Hoe benzodiazepines precies werken kom je in deze rubriek te weten. Uiteraard komt bij deze werking wat medische wetenschap kijken.
Ik weet dat dit niet altijd makkelijk is om deze te begrijpen. Daarom heb ik geprobeerd om de werking van benzodiazepines zo eenvoudig mogelijk uit te leggen.
Benieuwd naar hoe benzodiazepines precies inwerken op je hersenfuncties, lees dan zeker verder.
Benzodiazepines werken in op het centrale zenuwstelsel van je lichaam. Het zijn geneesmiddelen die behoren tot de zogenaamde GABA-agonisten.
In je hersenen bevinden zich stimulerende neurotransmitters (glutamaat) en remmende neurotransmitters (gamma-aminoboterzuur of in het kort GABA). Deze neurotransmitters zorgen voor een optimale communicatie tussen de verschillende neuronen in je hersenen.
Deze neuronen worden ook zenuwcellen genoemd en vormen de bouwstenen van je hersenen. Een perfecte communicatie tussen deze neuronen is belangrijk om geestelijk gezond door het leven te gaan.
Van nature bestaat er een evenwicht tussen deze neurotransmitters. Hierdoor verloopt de communicatie tussen de neuronen perfect. Ontstaat er te veel activiteit in de neuronen, dan zorgt de GABA-neurotransmitter ervoor dat de werking geremd wordt.
Als je een tekort aan GABA-neurotransmitters hebt of als deze niet goed werken, dan kun je tal van psychische klachten krijgen. Je kunt dan vooral last krijgen van angststoornissen, stress en slaapstoornissen.
Benzodiazepinen activeren de GABA-receptoren. Hierdoor worden de stimulerende neurotransmitters voldoende geremd. Zo ontstaat er weer een balans in de hersenen. Het gevolg hiervan is dat angst, stress en spanningen wegvallen en je je rustiger gaat voelen.
Nu je weet hoe benzodiazepines precies inwerken op de hersenen denk je misschien dat deze geneesmiddelen de perfecte manier zijn om je angsten te overwinnen.
Benzodiazepines kunnen je inderdaad helpen bij het onderdrukken van je angstgevoelens, maar helaas... het perfecte middel is het zeker niet.
Benzodiazepines zorgen immers voor heel wat vervelende bijwerkingen. Het gebruik van benzodiazepines is dan ook niet zonder gevaar.
Ze kunnen vervelende maar onschuldige bijwerkingen geven. Andere bijwerkingen kunnen heel ernstig én bovendien gevaarlijk zijn.
Milde bijwerkingen
- Maagdarmstoornissen
- Hoofdpijn
- Droge mond
- Minder zin in seks
- Gewichtstoename
- Huidproblemen
- Prikkelbaarheid
- Levendige dromen
Meld je aan voor mijn gratis training:
In 5 stappen naar een stress- en zorgen vrij leven
Leer in onze training leer je hoe:
Ernstige bijwerkingen
- Vermoeidheid, sufheid, slaperigheid
- Verminderd reactievermogen
- Concentratieproblemen
- Geheugenproblemen
- Trager denken
- Duizeligheid
- Afname alle gevoelens
- Ademhalingsproblemen
- Verminderde coördinatie
- Spierzwakte
- Zweten en hartkloppingen
- Gewenning en afhankelijkheid
Deze laatste bijwerkingen (gewenning en afhankelijkheid) kunnen leiden tot heel ernstige ontwenningsverschijnselen als je besluit om te stoppen met benzodiazepines. Wanneer deze ontwenningsverschijnselen optreden en welke deze kunnen zijn, komt later in dit artikel aan bod.
De DEA (United States Drugs Enforcement Agency) classificeert benzodiazepines onder middelen die een laag tot matig risico op gewenning inhouden.
Deze classificatie wordt door andere experten echter betwist. Onderzoek wijst uit dat er al na enkele weken zowel lichamelijke als mentale gewenning kan optreden. Dit is ook zo als deze middelen in beperkte dosissen worden genomen.
Er bestaan heel wat verschillende soorten benzodiazepines. Welk middel je arts je voorschrijft zal vooral afhangen van je klachten. Sommige benzodiazepines hebben een heel sterke angstremmende werking. Andere soorten helpen beter bij het inslapen.
Als je angst niet in verhouding staat met de omstandigheden spreekt men van een angststoornis. Laten we eens als voorbeeld arachnofobie of spinnenangst nemen.
Als je lijdt aan arachnofobie dan heb je een extreme angst voor spinnen. Alleen al de gedachte aan spinnen kan je dan zo’n angst inboezemen dat je dagelijkse leven hier onder lijdt.
Word je daadwerkelijk met spinnen geconfronteerd, dan kan deze confrontatie zelfs leiden tot een paniekaanval. Een benzodiazepine kan hierbij uitkomst bieden om deze angstgevoelens onder controle te houden.
Als je heel angstig bent, dan heb je ook vaak problemen met inslapen. Je kunt dan zo over alles liggen piekeren dat je de slaap niet kunt vatten. Ook bij slaapproblemen worden benzodiazepines dan ook vaak voorgeschreven.
De belangrijkste classificatie voor benzodiazepines is volgens de werkingsduur. Bij sommige van deze middelen voel je meteen al het effect maar houdt dit effect niet zolang aan.
Een voorbeeld hiervan is Alprazolam. Andere benzodiazepines hebben een langere werking, zoals bijvoorbeeld Frisium.
Overzicht lijst soorten benzodiazepines
Neem je benzodiazepines of heeft je arts je geneesmiddelen voorgeschreven waarvan je vermoed dat dit benzodiazepines zijn? Dan kan onderstaande lijst heel nuttig zijn.
Je vindt in deze lijst zowel de generieke naam als de merknaam van verschillende benzodiazepines. Ik heb er meteen ook de werkingsduur van de benzodiazepines bij vermeld. Zo heb je meteen alle informatie op een rijtje.
| Benzodiazepine | Werkingsduur |
| Alprazolam (Xanax) | Kort tot middellange werkingsduur |
| Bromazepam (Lexotanil) | Middellange tot lang werkingsduur |
| Chloordiazepoxide (Librium) | Lange werkingsduur |
| Brotizolam (Lendormin) | Korte werkingsduur |
| Clobazam (Frisium) | Lange werkingsduur |
| Clonazepam (Ritrovil) | Middellange tot lange werkingsduur |
| Clorazepinezuur (Traxène) | Lange werkingsduur |
| Diazepam (Valium) | Lange tot zeer lange werkingsduur |
| Flunitrazepam (Rohypnol) | Lange werkingsduur |
| Flurazepam (Dalmadorm) | Middellange werkingsduur |
| Ketazolam (Unakalm) | Langwerkend |
| Loprazolam (Dormonoct) | Korte werkingsduur |
| Lorazepam (Temesta) | Korte tot middellange werkingsduur |
| Lormetazepam (Noctamid) | Korte werkingsduur |
| Medazepam (Medazepam) | Lange tot zeer lange werkingsduur |
| Midazolam (Dormicum) | Korte werkingsduur |
| Nitrazepam (Mogadon) | Middellange werkingsduur |
| Nordazepam (Calmday) | Lange tot zeer lange werkingsduur |
| Oxazepam (Seresta) | Korte werkingsduur |
| Prazepam (Reapam) | Lange werkingsduur |
| Temazepam (Levanxol) | Korte werkingsduur |
| Triazolam (Halcion) |
Zoals ik eerder al vermeldde kunnen benzodiazepines voor gewenning en afhankelijkheid zorgen. Afhankelijk waarvoor je deze geneesmiddelen gebruikt, zal je arts je deze slechts voor een korte of middellange periode voorschrijven.
Wordt je lichaam gewend aan het gebruik van benzodiazepines, dan heb je steeds hogere dosissen nodig om hetzelfde effect te bereiken. Verslaving aan benzodiazepines kan zowel lichamelijk als mentaal zijn.
Dit betekent dat als je beslist om te stoppen met benzodiazepines je ontwenningsverschijnselen kunt krijgen. Vooral als je lange tijd benzodiazepines hebt genomen is het belangrijk om het gebruik langzaam af te bouwen.
Doe je dit niet, dan krijg je zeker ontwenningsverschijnselen. Deze kunnen niet alleen heel intens, maar ook gevaarlijk zijn.
Onderzoek heeft uitgewezen dat maar liefst 40% van de gebruikers die langer dan 6 maanden benzodiazepines namen, ontwenningsverschijnselen kregen.
Ontwenningsverschijnselen starten meestal na ongeveer 24 uur na de laatste dosis. Afhankelijk van persoon tot persoon kunnen deze enkele dagen tot zelfs enkele maanden aanhouden.
Ook de tijdspanne waarin je benzodiazepines hebt genomen speelt hierbij een rol. Andere factoren die een invloed hebben op de intensiteit van de ontwenningsverschijnselen zijn de dagelijkse dosis, alcohol- of drugsgebruik en de combinatie met andere medicijnen.
Net door deze ontwenningsverschijnselen grijpen gebruikers vaak opnieuw naar benzodiazepines. Het leven is immers veel makkelijker met een dagelijkse dosis van deze angstremmers.
Wil je weten welke ontwenningsverschijnselen je kunt ervaren en waarom deze gevaarlijk kunnen zijn? Lees dan aandachtig verder.
Ontwenningsverschijnselen van benzodiazepines
Als je stopt met het nemen van benzodiazepines, dan maakt je lichaam meestal 3 fases door.
De eerste fase
Tijdens de eerste fase krijg je zogenaamde rebound-verschijnselen. De aandoening waarvoor je deze benzodiazepines nam, kan dan terugkeren.
Nam je benzodiazepines bijvoorbeeld voor een angststoornis, dan kun je de eerste dagen deze angsten weer ervaren. Deze kunnen zelfs in ergere mate voorkomen dan voorheen.
Heel vaak heeft de intensiteit van deze rebound-verschijnselen te maken met de halfwaardetijd van het soort benzodiazepine dat je nam.
Rebound-verschijnselen van kortwerkende middelen zullen sneller optreden dan deze van langwerkende middelen. De stoffen van deze laatste blijven immers langer in het lichaam aanwezig.
De tweede fase
Na ongeveer 5 dagen kunnen de rebound-verschijnselen erger worden.
In deze fase treden ook andere ontwenningsverschijnselen op. Deze kunnen tot 28 dagen na het innemen van de laatst dosis vrij intens zijn. Van sommige ontwenningsverschijnselen kun je zelfs maanden last hebben.
Welke deze ontwenningsverschijnselen kunnen zijn komt later in dit artikel uitgebreider aan bod. Laat ons eerst even nagaan wat je in de derde fase kunt verwachten.
De derde fase
Hoewel je in de tweede fase de meeste ontwenningsverschijnselen ervaart, kunnen deze ook in de derde fase nog aanhouden.
Onderzoek heeft uitgewezen dat maar liefs 10 tot 25% van de ex-gebruikers van benzodiazepines tot een jaar na de laatste dosis nog ontwenningsverschijnselen hebben.
De meest voorkomende langdurende ontwenningsverschijnselen zijn slapeloosheid, angsten, concentratiemoeilijkheden, prikkelbaarheid, minder zin in seks en zelfs depressies.
Je begrijpt vast wel dat deze langdurige symptomen een heel negatieve invloed kunnen hebben op je levenskwaliteit.
Als je met benzodiazepines stopt, kun je zowel lichamelijke als psychische ontwenningsverschijnselen ervaren.
Om je optimaal te informeren over deze ontwenningsverschijnselen, zet ik deze graag voor jou op een rijtje.
Lichamelijke ontwenningsverschijnselen
- Maagdarmklachten
- Algemene pijnklachten over het hele lichaam
- Het gevoel dat er ‘spinnetjes’ onder je huid kruipen
- Spierspasmen
- Slapeloosheid
- Overmatig zweten
- Hartkloppingen
- Verminderde eetlust en gewichtsverlies
- Hyperventilatie
- Overgevoeligheid voor licht, geluid of aanrakingen
- Verminderd reactievermogen en concentratieproblemen
- Geheugenverlies
Mentale ontwenningsverschijnselen
- Paniekaanvallen
- Angstaanvallen
- Verlies van het gevoel van realiteit
- Hallucinaties of waanvoorstellingen
- Het gevoel ‘er niet helemaal bij te zijn’
- Depressieve gevoelens
- Suïcidale neigingen
Heb je – zoals je arts je heeft voorgeschreven – slechts enkele weken benzodiazepines gebruikt, dan zijn de ontwenningsverschijnselen meestal niet zo intensief. Soms ervaar je soms helemaal geen ontwenningsverschijnselen.
Heb je deze middelen langere tijd gebruikt, stop dan nooit zomaar. Als je dit wel doet dan zullen deze ontwenningsverschijnselen heel intensief zijn.
Het grote probleem met deze ontwenningsverschijnselen is dat deze heel erg lijken op de symptomen die je ervaarde voor je deze middelen nam. Hierdoor is de drang om dit middel weer te nemen heel groot. Probeer dit te vermijden.
Doe je dit toch dan is de kans groot dat je in een vicieuze cirkel terechtkomt. En zo kom je natuurlijk helemaal nooit meer van deze middelen af.
Wil je stoppen met benzodiazepines, doe dit dan altijd in overleg met je arts. Deze zal een afbouwschema opstellen. Als je dit afbouwschema heel nauwkeurig volgt, dan is de kans op ontwenningsverschijnselen vrij klein.
De werking van benzodiazepines lijkt vrij eenvoudig: een dagelijkse dosis van deze middelen en je bent van heel wat angsten verlost. Maar zo eenvoudig is het helemaal niet. Je angsten worden er inderdaad door onderdrukt. Helemaal van je angsten af geraken met benzodiazepines zal je echter nooit lukken.
Ik hoop dat dit artikel je duidelijk heeft gemaakt dat er inderdaad heel wat risico’s verbonden zijn aan het gebruik van benzodiazepines.
Informatief en behulpzaam, bedankt voor het delen!
Dank voor de info, ik ben sinds november gestopt met Ryvotril dat ik 6 jaar nam om de verschrikkelijke rugpijn te kunnen onderdrukken.
Niemand heeft me gezegd dat de afkickverschijnselen zolang zouden kunnen duren. Ik kan nog steeds niet in slaap geraken en dacht dat het aan mezelf lag. Mijn schoondochter is een dokter in de farmacie heeft me een klein beetje voorbereid, op de 1 ste week, maar zegt dat het nooit zolang zou duren. Ook de dokter niet.