Voel je je soms zo uitgeput dat je niet meer verder kunt?
Ben je na een goede nachtrust nog steeds vermoeid?
Snak je naar koffie, frisdrank of junkfood om toch maar door te kunnen gaan?
Als je deze symptomen herkent, zou het kunnen dat je aan bijnieruitputting lijdt.
Doel van dit artikel: Leven met een constant vermoeid gevoel is heel uitputtend. In dit artikel gaan we na of bijnieruitputting hier de oorzaak van kan zijn. Dit doen we aan de hand van deskundige uitleg over bijnieruitputting en een uitgebreide beschrijving van de symptomen.
De tips op het einde van dit artikel kunnen je helpen om bijnieruitputting te voorkomen en je bijnieren te herstellen. Aan de hand van de stress test onderaan dit artikel kun je nagaan of je aan bijnieruitputting lijdt.
Wat is bijnieruitputting precies?
De term ’bijnieruitputting’ werd in 1998 bedacht door dokter James Wilson, natuurgeneeskundige en expert in alternatieve geneeskunde. Hij omschrijft het als een syndroom dat het gevolg is van stress tot op het punt dat het lichaam niet optimaal meer kan presteren.
Volgens Wilson vertonen mensen die aan bijnieruitputting lijden geen fysieke tekenen van ziekte maar voelen ze zich wel extreem moe.
Slapen helpt vaak niet om deze vermoeidheid te overwinnen. Hunkeren naar suiker of koolhydraatrijke voeding is ook een typisch symptoom van bijnieruitputting.
Er kunnen echter ook tal van andere symptomen optreden. Wat verderop in dit artikel maak je er kennis mee.
Laten we eerst eens even stilstaan bij wat bijnieren precies zijn en wat hun functie is in ons lichaam.
Wat zijn de bijnieren?
De bijnieren zijn twee kleine organen bovenop de nieren. Hun belangrijkste functie is het aanmaken van hormonen.
Cortisol
Zonder cortisol kan een mens niet leven. Dit hormoon beïnvloedt je slaap-en waakritme, je geheugen, je concentratievermogen en je stemming. Daarnaast heeft cortisol invloed op je stofwisseling, je hart- en bloedvaten, je huid, je bindweefsel, je spieren en gewrichten. Ook speelt cortisol een belangrijke rol bij je afweersysteem.
Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd. Bij lichamelijke of psychische stress neemt de hoeveelheid cortisol in je lichaam toe. Dat is goed want zo kan je lichaam zichzelf in gevaarlijke situaties beschermen. Een voortdurende aanmaak van cortisol door bijvoorbeeld chronische stress is echter niet zo goed. Waarom dat zo is komt later aan bod.
Aldosteron
Aldosteron is een hormoon dat de zout- en waterhuishouding in het lichaam regelt.
Androgenen
Androgenen spelen een rol bij de groei en seksuele ontwikkeling.
Adrenaline en noradrenaline
Adrenaline en noradrenaline zijn stresshormonen die een belangrijke rol spelen bij de ‘fight or flight’ respons van het lichaam. Dit verdedigingsmechanisme van het lichaam wordt geactiveerd als je lichaam merkt dat er gevaar dreigt.
Waar loopt het fout bij bijnieruitputting?
Eerder in dit artikel kon je al lezen dat de bijnieren meer cortisol aanmaken als je lichaam voelt dat het in gevaar is. Prima, want zo blijf je alert!
Hetzelfde geldt voor adrenaline en noradrenaline. Ook deze hormonen worden door de bijnieren aangemaakt als je lichaam zich bedreigd voelt. Ook prima want adrenaline en noradrenaline zorgen ervoor dat je sneller kunt reageren in gevaarlijke situaties.
Adrenaline en noradrenaline zijn ook neurotransmitters. Vooral noradrenaline geeft via je centrale zenuwstelsel signalen door aan je bijnieren om nog meer stresshormonen aan te maken.
Bij gevaar stapelen zich dus heel wat hormonen op in je lichaam. En dat is goed als er werkelijk gevaar dreigt.
Maar als je chronische stress ervaart dan denkt je lichaam ook dat het in gevaar is. Hierdoor maken je bijnieren constant een grote hoeveelheid stresshormonen aan.
Je kunt je vast wel voorstellen dat je bijnieren heel hard moeten werken als je stress ervaart. Dit kan ervoor zorgen dat ze helemaal uitgeput geraken en dan spreken we van bijnieruitputting.
En dat kan heel wat schadelijke effecten hebben op je lichaam en je gemoedsgesteldheid.
Symptomen van bijnieruitputting
Cortisol is een stresshormoon maar vervult ook nog andere belangrijke taken in je lichaam. Zo heeft cortisol ook een regulerend effect op je bloedsuikerspiegel.
Krijg je door de uitputting van je bijnieren niet voldoende cortisol meer in je lichaam, dan gaan je bijnieren de lever aansporen tot meer glucoseafgifte.
Glucose is een belangrijke brandstof voor je lichaam. Een tekort aan glucose kan voor tal van problemen zorgen die heel typisch zijn voor bijnieruitputting.
Problemen die vaak voorkomen zijn onder andere:
Oorzaak van bijnieruitputting
Elke vorm van stress zorgt ervoor dat je bijnieren extra stresshormonen aanmaken.
Mogelijke stressfactoren bij bijnieruitputting zijn angst en psychologische spanningen door relaties, werk of andere situaties. Vooral chronische stress werkt bijnieruitputting in de hand.
Bijnieruitputting kan echter ook ontstaan na traumatische ervaringen of perioden van intens verdriet.
Herken je bij jezelf symptomen van bijnieruitputting? Negeer deze niet en onderneem actie!
Wat te doen bij bijnieruitputting? 7 behandeling tips
Tip 1. Houd gezonde eetpatronen aan
Heb je er al eens bij stilgestaan dat wanneer je plaatsneemt aan de ontbijttafel je ongeveer al 12 uur niets meer hebt gegeten? Het energiepeil van je lichaam staat dus op een vrij laag niveau want je bloedsuikerspiegel is flink gedaald.
Een gezond ontbijt is altijd belangrijk maar vooral als je aan bijnieruitputting lijdt. Probeer voor 10 uur te ontbijten en vermijd zoveel mogelijk suikers tijdens het ontbijt. Ga voor producten met langzame koolhydraten zoals volkorenbrood en (ongezoete!) zuivelproducten. Deze zorgen ervoor dat je lichaam er een tijdje tegen aan kan.
Eerder in dit artikel leerde je dat als je aan bijnieruitputting lijdt je een tekort aan glucose in je lichaam kunt krijgen. Daarom is het belangrijk om het glucosegehalte in je lichaam gedurende de hele dag op peil te houden.
Als je bloedsuiker te laag wordt ga je immers sneller naar ongezonde tussendoortjes grijpen. Eet daarom meerdere kleine en lichte maaltijden per dag in plaats van een of twee uitgebreide maaltijden.
Probeer te lunchen tussen 11 en 11.30 uur. Je lichaam heeft rond dit tijdstip meestal de energievoorraad van je ontbijt opgebruikt.
Tussen 2 en 3 uur ’s middags eet je het best een voedzaam en gezond tussendoortje om de glucosedip die meestal tussen 3 en 4 uur optreedt te voorkomen.
Je avondmaaltijd neem je best tussen 5 en 6 uur 's avonds.
Tip 2. Let op je voeding
Hoe drukker je het hebt, hoe minder vaak je gezond kookt. Dat is een eerste oorzaak waarom je vaak gaat voor snelle snacks of ongezonde kant-en-klare maaltijden.
Een tweede oorzaak is dat stress op zich een groter verlangen naar suiker- en/of koolhydraatrijke voeding met zich meebrengt. Zo’n voedingsmiddelen hebben een ‘direct belonend’ effect op de hersenen waardoor je je eventjes beter voelt.
Bekijk ook eens deze TedX video door Mia Nacamulli over het effect van eten op jouw hersenen:
Koolhydraten en suiker geven je inderdaad even een goed gevoel. Dat verdwijnt echter net zo snel als het opkwam waardoor je energieniveau snel weer daalt.
Langzame koolhydraten worden door je lichaam trager verteerd. Je lichaam haalt er energie uit en geeft deze geleidelijk aan weer vrij.
Hierdoor krijg je minder hoge en lage pieken in je bloedsuikerspiegel. Trage koolhydraten vind je vooral in volkorenproducten, peulvruchten, groenten, sommige soorten fruit, quinoa, bulgur en melkproducten.
Vermijd alcohol en cafeïnehoudende dranken. Alcohol en cafeïne onttrekken vocht aan het lichaam waardoor je lichaam sneller uitdroogt.
Dit ervaart het lichaam als een stressvolle gebeurtenis waardoor je bijnieren extra gaan werken. Daarom is het ook zo belangrijk om voldoende water te drinken.
Tip 3. Zorg voor een goede nachtrust
Lijd je aan bijnieruitputting dan voel je je vaak extreem vermoeid. Ook al ga je op tijd naar bed toch voel je je bij het ontwaken nog steeds niet helemaal uitgerust.
Misschien denk je er niet aan: maar net zoals jij slaap nodig hebt om te recupereren hebben ook je organen rust nodig om te herstellen van de arbeid van de voorbije dag.
Een goede nachtrust begint al voor je naar bed gaat. Je vindt het misschien heel leuk en ontspannend om voor je naar bed gaat een serie te kijken of zelfs om in bed nog even je sociale media te checken. Dit zijn heel ongezonde gewoontes want je geest komt niet volledig tot rust.
Eigenlijk heb je een fysieke ontspanningsreactie in je lichaam nodig om de productie van de stresshormonen in je bijnieren te stoppen. Even een frisse neus halen of een korte wandeling voor het slapen zorgt hiervoor. Niet te lang en te intens want hierdoor treden je bijnieren net weer in actie.
Ook meditatieoefeningen of je geest helemaal even tot rust laten komen zijn prima manieren om je voor te bereiden op een goede nachtrust.
Tip 4. Blijf fit
Regelmatig bewegen helpt om bijnieruitputting te voorkomen. Hoe meer je beweegt, hoe meer cortisol er uit je lichaam verdwijnt. Hierdoor kunnen je bijnieren hun werk goed doen en raken ze niet uitgeput.
Daarnaast komen er door regelmatig te bewegen ook gelukshormonen zoals endorfine en dopamine vrij. Deze hebben een gunstige regeling op je cortisolwaarden en je voelt je er gewoon vrolijker door waardoor je beter bestand bent tegen stress.
Nu begrijp ik heel goed dat als je je constant vermoeid voelt je geen zin hebt of zelfs helemaal de kracht niet vindt om te bewegen. Probeer toch van die bank af te komen maar doe het in het begin rustig aan.
Beweeg en sport maar doe het met mate. Sport je te veel dan gaat je lichaam net meer cortisol aanmaken en werken je bijnieren weer zo hard. Sport niet langer dan een uurtje per dag en vermijd stressvolle competitieve sporten.
Tip 5. Voedingssupplementen
Bijnieruitputting gaat vaak gepaard met tekorten aan vitamines, mineralen en essentiële bouwstenen die je lichaam nodig heeft om efficiënt te kunnen functioneren. Bijniersupplementen en antistresssupplementen kunnen hierbij helpen.
Vitamine C
Vitamine C is een van de belangrijkste vitaminen voor het herstel van je bijnieren. Daarbij is het ook wetenschappelijk bewezen dat vitamine C het negatieve effect van stress op je lichaam vermindert. Het helpt ook bij vermoeidheid en angstgevoelens.
Citrusvruchten zijn vitamine C bommen. Het probleem is echter dat ze ook veel suikers bevatten. En dat is dan weer niet zo goed als je aan bijnieruitputting lijdt. Citrusvruchten helemaal van je voedingslijstje schrappen hoeft niet maar wees er toch matig mee.
Om het vitamine C gehalte in je lichaam op peil te houden kun je vitamine C tabletten nemen.
Vitamine B
Er zijn in totaal acht verschillende B-vitamines. Vooral de vitaminen B3, B5 en B6 verbeteren de bijnierfunctie. Daarnaast stimuleren ze ook een goede nachtrust.
Om de werking van je bijnieren op peil te houden zijn vitamine B supplementen zeker een goed idee.
Magnesium
Magnesium wordt vaak het anti-stress mineraal genoemd. Dit mineraal wordt vaak beschouwd als een natuurlijke spierontspanner en laat je lichaam tot rust komen.
Vrijwel iedereen die lijdt aan bijnieruitputting heeft een tekort aan magnesium.
Stress is een van de belangrijkste oorzaken van magnesiumtekort maar hoe meer stress je ervaart hoe meer magnesium je ook verbruikt. Zo kom je eigenlijk in een vicieuze cirkel terecht.
Het is niet altijd even makkelijk om alle magnesium die je lichaam nodig heeft uit je voeding te halen. Magnesiumsupplementen nemen kan je hierbij helpen.
Tip 6. Stress vermijden
Bovenstaande tips kunnen je helpen om bijnieruitputting te vermijden of om te herstellen van bijnieruitputting. Maar het blijft natuurlijk ook belangrijk om de dieperliggende oorzaak van bijnieruitputting aan te pakken. En dat is stress!
Vermijd zoveel mogelijk stress en ga op de juiste manier om met stress. Ik besef echter maar al te goed dat dit niet altijd even makkelijk is.
Vandaag de dag worden we overspoeld met indrukken en wordt er veel van ons verwacht. Ons privéleven moeten we zo goed mogelijk proberen te combineren met ons professionele leven en op beide vlakken willen we zo goed mogelijk presteren.
Onthoud vooral goed dat dit niet kan en dat dit ook niet mogelijk is.
Het is best oké om:
Tip 7. Het Stressvrij geheim
De beste tip heb ik als laatste bewaard. Wil je meer te weten komen over hoe gevaarlijk stress is voor je lichaam? Wil je vermijden dat je ten prooi valt aan bijnieruitputting? Vermoed je dat je bijnieren inderdaad al ‘overwerkt’ zijn? Doe dan direct onze gratis Stresstest.
Zodra je deze test hebt gedaan krijg je het e-boek ‘Het Stressvrij Geheim’ helemaal gratis in je mailbox toegestuurd. In dit e-boek vind je nog tal van andere tips hoe je stressvrij en gezonder door het leven kunt gaan.
