Krijg je een verstikkend gevoel als je alleen al denkt aan een lift?
Ga je altijd bij de uitgang staan op een feestje of een concert omdat je bang bent om in de mensenmassa vast te geraken?
Geraak je in paniek als een vergadering plaatsvindt in een ruimte zonder ramen? Dan lijd je waarschijnlijk aan claustrofobie.
Claustrofobie is een heel vervelende aandoening die je zo’n extreme angst en paniek kan bezorgen dat je bepaalde situaties uit de weg gaat.
Het is daarom belangrijk dat jij weet hoe je met nuttige tips van claustrofobie af kunt komen. Daar ga ik je in deze blog bij helpen.
Doel van deze blog: in deze blog leer je wat claustrofobie is en welke symptomen je kunt ervaren als je lijdt aan claustrofobie. Ook ga ik dieper in op welke gevolgen claustrofobie voor jou kan hebben en als laatste geef ik je effectieve tips om van deze aandoening verlost te geraken.
Wat is claustrofobie?
Volgens de Van Dale is de betekenis van claustrofobie een ‘ziekelijke vrees voor afgesloten ruimten’. Deze aandoening wordt ook vaak engtevrees genoemd.
Belangrijk om weten is dat het niet zozeer de kleine, gesloten ruimten an sich zijn die iemand met claustrofobie angst inboezemen, maar vooral de gedachte dat men niet weg kan als er iets gebeurt in deze ruimten.
Claustrofobie is een van de meest bekende fobieën waar heel veel mensen last van hebben. Hoewel de symptomen van claustrofobie best wel heftig kunnen zijn, wordt over deze situationele fobie vrij makkelijk gepraat.
Deze fobie kan verschillende vormen aannemen en ook de intensiteit van de angst kan heel verschillend zijn. Zo kun je zowel in een krappe of drukke ruimte als op een overvolle snelweg een claustrofobische aanval krijgen.
Deze angst kan zorgen voor een allesoverheersende paniek, maar kan ook mildere vormen aannemen.
Mensen met claustrofobie vermijden vaak kleine ruimtes (men neemt bijvoorbeeld net zo makkelijk de trap als de lift) en dit zorgt ervoor dat ze ondanks hun aandoening toch een vrij normaal leven kunnen leiden.
Hoe je met claustrofobie omgaat hangt vooral af van de aard en de intensiteit van de symptomen die je ervaart.
Symptomen van claustrofobie
Hoe herken je een vorm van claustrofobie? De symptomen van claustrofobie kun je vergelijken met deze van andere fobieën.
Aan de hand van de onderstaande lijst kun je kijken of je aan de belangrijkste symptomen en klachten voldoet:
Symptoom 1: een algemeen benauwd gevoel
Een van de typische symptomen van claustrofobie is een algemeen benauwd gevoel dat je overvalt als je een kleine, gesloten ruimte binnengaat.
Vooral als deze plaats geen ramen heeft kun je in paniek geraken en een heel benauwd gevoel krijgen. Je krijgt dan ook meteen de neiging om diep vanuit de borst te gaan ademhalen.
Hoewel naar lucht happen in dit geval een natuurlijk reactie is, zal dit het benauwde gevoel hierdoor net versterken waardoor je het gevoel krijgt dat je in ademnood geraakt of begint te hyperventileren.
Symptoom 2: paniekaanvallen
Heb je een heel erge vorm van claustrofobie dan kunnen sommige situaties een paniekaanval uitlokken.
Tijdens zo’n paniekaanval kun je zowel lichamelijk als geestelijk volledig uitgeput geraken.
Je kan de neiging voelen om flauw te vallen en de controle over jezelf te verliezen.
Bij een heel intense aanval van claustrofobie kan je zelfs het gevoel krijgen dat je gek wordt of zult doodgaan als je nog een minuut langer in een bepaalde ruimte moet blijven.
Een paniekaanval is vreselijk om mee te maken en als iemand met claustrofobie deze eenmaal heeft gekregen, dan is de angst groot om dit in eenzelfde situatie nog een keer mee te maken.
Symptoom 3: trillende ledematen
Sommige mensen hebben zo’n last van claustrofobie dat ze alleen nog maar bij de gedachte aan het nemen van een lift knikkende knieën krijgen.
Heel vaak krijgen mensen met claustrofobie ook trillende handen of benen, vooral als ze vasthouden aan de gedachte dat ze niet op gelijk welk ogenblik naar buiten kunnen vluchten.
Een trillend gevoel in de benen kan er zelfs voor zorgen dat je je helemaal niet meer kunt bewegen zodat de angst om ergens vast te geraken nog groter wordt.
Symptoom 4: overmatig zweten
Angst zorgt ervoor dat je hart sneller gaat kloppen en je bloedvaten zich vernauwen.
Omdat hier veel energie voor nodig is, gaat je lichaamstemperatuur stijgen. Daarop krijgt het lichaam een signaal dat het de temperatuur weer naar beneden moet krijgen.
Zweten doet de lichaamstemperatuur dalen en het is net daarom dat mensen die een vorm van angst ervaren, overmatig gaan zweten.
Heb je claustrofobie? Dan beschouw je een gesloten of enge ruimte als gevaar waardoor een van de symptomen is dat je overmatig begint te zweten.
Symptoom 5: duizeligheid
Een bezoek aan een openbaar toilet is voor iemand die lijdt aan claustrofobie vaak een hele opgave.
Uiteraard is het de bedoeling dat de deur gesloten wordt tijdens een toiletbezoek.
De gedachte aan helemaal alleen in dit kleinste kamertje opgesloten te zitten kan ervoor zorgen dat iemand zo duizelig wordt dat een toiletbezoek helemaal niet meer mogelijk is.
Ook het gevoel dat men kan vast komen te zitten in een mensenmassa zoals bijvoorbeeld tijdens een concert of in een feestzaal, kan bij iemand met claustrofobie duizeligheid veroorzaken.
Door de angst voor deze symptomen gaan mensen met claustrofobie kleine, gesloten ruimten of mensenmassa’s vermijden.
Oorzaken en gevolgen van claustrofobie
Over de oorzaken van claustrofobie is eigenlijk vrij weinig gekend. Toch zien wetenschappers bij mensen met claustrofobie vaak dezelfde oorzaken terugkomen.
Oorzaak 1: traumatische gebeurtenissen
Claustrofobie kan ontstaan naar aanleiding van traumatische gebeurtenissen, zowel in de kindertijd, de jeugdjaren als op volwassen leeftijd.
Hebben je vrienden je op school ooit eens opgesloten in de toiletten van de gymzaal, dan kan dit voor jou zo’n traumatische gebeurtenis geweest zijn dat je nog steeds bang bent in kleine, gesloten ruimten.
Ook als je ooit eens hebt vastgezeten in een lift, een tunnel of een grote groep mensen, kan dit geleid hebben tot claustrofobie.
Oorzaak 2: opgroeien met claustrofobie
Opgroeien met engtevrees? Wat is hier aan de hand?
Tijdens het opgroeien imiteer je als kind het gedrag van je ouders. Deze zijn immers je grote voorbeeld.
Kinderen waarvan de ouders claustrofobie hadden hebben meestal een hoger risico om zelf ook claustrofobie te ontwikkelen.
Dus praat er eens over met je familieleden om te kijken of jouw angst voor kleine, opgesloten ruimtes hiervandaan komt.
Oorzaak 3: hersenfuncties
Sommige onderzoekers beweren dat mensen met claustrofobie een verminderde werking hebben van de amygdala. Mensen met een kleinere amygdala hebben namelijk vaker last van claustrofobie.
De amygdala is een amandelvormige structuur van neuronen in de hersenen die een rol speelt bij het verwerken van emoties.
Oorzaak 4: opeisen van een te grote persoonlijke ruimte
De Canadese wetenschapper Stanley Rachman voerde zo’n 25 jaar geleden zijn onderzoek ‘The Claustrophobia Questionnaire’ uit.
Hieruit leidde hij af dat mensen die lijden aan claustrofobie een te grote persoonlijke ruimte opeisen.
Deze stelling werd eerst op scepticisme onthaald, maar meer recente studies hebben uitgewezen dat mensen met claustrofobie inderdaad nood hebben aan een grotere persoonlijke ruimte.
Vaak kunnen mensen met claustrofobie zich vrij goed aanpassen in de maatschappij en zijn ze vrij creatief in het vinden van oplossingen om bepaalde situaties te vermijden.
Toch is dit niet altijd mogelijk en in sommige gevallen kan dit vrij grote gevolgen hebben.
Gevolgen van claustrofobie
Waarschijnlijk ervaar je op dit moment al de gevolgen van claustrofobie.
Claustrofobie is een typische situationele fobie. Dit betekent dat angst optreedt in specifieke situaties.
Bij claustrofobie zijn dit kleine, gesloten ruimten of situaties waar veel mensen samenkomen zoals concerten, voetbalmatchen, enz.
Deze situaties vermijden kan helpen om op een vrij normale manier met claustrofobie door het leven te gaan, maar het heeft als gevolg wel een grote invloed hebben op je dagelijkse leven.
Stel dat je kantoor zich op de tweede verdieping van een kantoorgebouw bevindt, dan kun je net zo goed de trap nemen in plaats van de lift.
Moeilijker wordt het echter als je elke dag verschillende keren tot de dertiende verdieping moet traplopen!
Als je met vrienden naar de plaatselijke kroeg gaat, dan kun je makkelijk kiezen voor een tafeltje dicht bij de deur of het raam om te vermijden dat je een claustrofobisch gevoel krijgt.
Een schitterend concert van je favoriete rockband bijwonen zal je echter meer moeite kosten als je lijdt aan claustrofobie.
Ook een MRI-scan laten uitvoeren is voor mensen met claustrofobie vaak een hele opgave. Stel je maar eens voor dat je door een heel nauwe tunnel wordt geduwd en dat er allerlei geluiden op je afkomen terwijl je hoofd in een houder zit en er van jou wordt verwacht dat je zo stil mogelijk ligt.
Voel je de angst al opkomen? Heel begrijpelijk als je lijdt aan claustrofobie!
Door je angst voor zo’n onderzoek kan je lichaam niet in beeld worden gebracht en kan er niet nagegaan worden of bepaalde lichaamsprocessen goed functioneren. Je begrijpt vast wel dat dit grote gevolgen kan hebben voor je gezondheid.
Gelukkig hebben heel wat Nederlandse ziekenhuizen hier oplossingen voor bedacht. Zo kun je bijvoorbeeld in het Universitair Medisch Centrum Amsterdam proefligspreekuur volgen. Op deze manier kun je aan het gevoel wennen van een MRI-scan.
Misschien herken je nu bepaalde oorzaken van je claustrofobie, maar het kan net zo goed zijn dat je helemaal niet weet waardoor deze aandoening jou is overkomen.
Misschien herken je bepaalde gevolgen en besef je dat deze een invloed hebben op de manier waarop je functioneert.
Wat de oorzaken en gevolgen van claustrofobie voor jou ook moge zijn, als deze fobie je ernstig beperkt in je dagelijkse leven, dan is het de hoogste tijd om hieraan iets te doen!
Claustrofobie behandelen? 5 tips
Het goede nieuws is dat claustrofobie heel goed te genezen is. Uiteraard zul je bereid moeten zijn hier zelf aan te werken met behulp van onderstaande tips. Op deze manier lijd je sociale leven er niet langer onder en dat is zeker aan te raden.
Tip 1: erken dat je een probleem hebt
Met een lichte vorm van claustrofobie kun je nog een redelijk normaal leven leiden zou je denken.
Een probleem wordt het echter als de angst voor kleine, gesloten ruimten, liften, tunnels en mensenmassa’s je leven gaat bepalen.
Als je eenmaal erkent dat claustrofobie een negatieve invloed heeft op je dagelijkse leven, dan is de eerste stap naar genezing al gezet!
Tip 2: zoek je angst op met exposure therapie
Claustrofobische situaties vermijden maakt je leven makkelijker, maar lost je probleem niet op. Je confronteert jezelf immers niet met je angsten.
Bij exposure therapie word je net wel met situaties geconfronteerd die je claustrofobie triggeren. Je zoekt als het ware je angst op, uiteraard onder begeleiding van een psychotherapeut.
Dit kunnen reële situaties zijn, zoals bijvoorbeeld in een lift stappen of in een kamer zonder ramen binnengaan, maar met behulp van recente technologische ontwikkelingen zoals virtual reality, kunnen deze situaties ook perfect nagebootst worden.
Het grote voordeel van zo’n virtueel bezoek is dat de reacties van de patiënten veel beter kunnen geëvalueerd worden en dat hierop kan verder gewerkt worden.
Tip 3: cognitieve gedragstherapie
Een andere vorm van therapie die helpt bij claustrofobie is cognitieve gedragstherapie. Hierbij leer je hoe je je negatieve gedachten kunt beheersen en veranderen. Stapsgewijze wordt jou geleerd dat je angsten helemaal niet gegrond zijn.
Je krijgt opdrachten om jezelf vragen te stellen: "Als ik deze ruimte binnenga, klopt het dan dat ik er echt niet meer uit kan?", "Wat is het ergste dat mij kan overkomen in een mensenmassa?"
Juist omdat je realistisch nadenkt over deze situaties, kun je je mening hierover veranderen en de ‘gevaren’ proberen te relativeren.
Tip 4: relaxatie en je aandacht verleggen
Relaxatie wordt al jaren gebruikt om angstsymptomen onder controle te houden.
Voel je een claustrofobische aanval opkomen, probeer dan aan totaal andere dingen te denken die helemaal niets met je angst te maken hebben.
Ook je concentreren op een correcte ademhaling – vanuit de buik – kan je helpen om een aanval van claustrofobie te voorkomen.
