Wat is hyperventilatie eigenlijk?
Als je ooit al eens een hyperventilatieaanval hebt meegemaakt dan weet je vast hoe erg dit kan zijn.
Het is net alsof je alle gevoel van werkelijkheid verliest.
Vraag je je af waarom je gaat hyperventileren?
Wil je weten wat de oorzaken hiervan zijn?
Ben je op zoek naar oplossingen om deze ervaring niet meer te moeten meemaken?
In dit artikel leer je wat hyperventilatie precies is en de belangrijkste symptomen te herkennen om zo erger te voorkomen.
Doel van dit artikel: in dit artikel kom je alles te weten over hyperventilatie. Aan de hand van wat medische informatie leer je waarom je precies hyperventileert. De onderliggende oorzaken komen uitgebreid aan bod en ik geef een kort overzicht van de symptomen. Lees vooral door tot op het einde om te weten wat je moet doen bij hyperventilatie.
Hyperventilatie ontrafeld: wat is hyperventilatie?
Voor ik je uitleg wat hyperventilatie precies is, wil ik het eerst even over de ademhaling hebben.
Ademhalen doe je automatisch. Het is een van de lichaamsprocessen waar je niet dagelijks bij stilstaat. Ademhalen is er gewoon.
Misschien heb je je zelfs nog nooit afgevraagd hoe ademhalen in elkaar zit en wat er precies gebeurt als je ademhaalt. Om hyperventilatie beter te begrijpen is het belangrijk dat je weet hoe je op een gezonde manier ademhaalt en waarom je precies ademhaalt. Lees even mee!
Elke keer als je ademhaalt, haal je zuurstofrijke lucht binnen en geef je koolstofdioxiderijke lucht (CO2) af. Via je neus en je mond bereikt deze zuurstofrijke lucht door je luchtpijp je longen.
Deze worden beschermd door je ribben. Tussen je ribben zitten spieren die er samen met je buikspieren voor zorgen dat je borstkas groter of kleiner wordt. Onder je ribben bevindt zich het middenrif.
Het middenrif gaat omhoog als je buikspieren zich samentrekken. Zo adem je op een natuurlijke manier in en uit.
In de lucht die je inademt, zit zuurstof. Deze zuurstofrijke lucht komt bij het inademen in de luchtpijp terecht. Op het einde van de luchtpijp bevinden zich twee bronchiën, een naar elke long. Op het einde van elke long zitten longblaasjes.
Zuurstof gaat door de wanden van deze longblaasjes naar kleine haarvaatjes. De hemoglobine van de rode bloedcellen neemt vervolgens zuurstofrijke lucht op en vervoert deze naar alle cellen van je lichaam.
In deze cellen zit glucose. Voor de verbranding van glucose wordt zuurstof gebruikt. Zo komt energie vrij waardoor je lichaam kan functioneren. Bij deze verbranding ontstaat koolstofdioxide en water. Deze stoffen gaan opgelost in het bloed terug naar de longen van waaruit je deze uitademt.
Als je op een natuurlijke manier ademhaalt, dan verloopt dit hele proces zonder problemen. Adem je op een verkeerde manier dan kun je hyperventileren.
Vraag je je af wat er precies verkeerd gaat als je hyperventileert, lees dan aandachtig verder.
In normale omstandigheden past je ademhaling zich aan je lichaamsactiviteit aan. Als je bijvoorbeeld een boek zit te lezen dan haal je rustig adem. Sport je intensief, dan haal je sneller adem.
Bij hyperventilatie adem je veel te snel en te diep. Hyperventilatie betekent trouwens letterlijk ‘te veel ademhalen’.
Vooral als je angstig of gespannen bent, ga je sneller ademen. Vaak adem je dan niet vanuit je buik, maar vanuit je borstkas.
Net omdat je te veel lucht uitademt daalt het percentage koolstofdioxide in je bloed.
Daarbij komt nog dat de binding tussen zuurstof en hemoglobine versterkt. Hierdoor wordt de zuurstof minder makkelijk getransporteerd door je lichaam. Je lichaam voelt dat er iets aan de hand is en gaat zich verdedigen.
Deze verdediging uit zich in de typische symptomen van hyperventilatie. Welke deze precies zijn, kom je wat verder in dit artikel te weten.
Er bestaan medische normen voor het bepalen van de ademfrequentie. Een volwassen persoon adem in rust zo’n 8 tot 20 keer per minuut. Bij hyperventilatie is de ademfrequentie meestal hoger dan 20 keer per minuut.
Ik hoop dat je nu beter begrijpt waardoor hyperventilatie precies ontstaat.
De ware oorzaak van hyperventilatie is een lichamelijke reactie op verkeerd ademen.
Maar ... waarom ga je nu precies verkeerd ademen?
Om je hierop een antwoord te geven, laat ik je graag kennismaken met de onderliggende oorzaken van hyperventilatie.
Oorzaken van hyperventilatie
Hyperventilatie kan zowel lichamelijke als psychische oorzaken hebben.
#1 Angstaanvallen of paniekaanvallen
De meest voor de hand liggende oorzaken van hyperventilatie zijn angstaanvallen en paniekaanvallen.
Stel je hebt claustrofobie (een panische angst voor kleine en gesloten ruimtes). Omdat je een vergadering hebt op de hoogste verdieping van een kantoorgebouw besluit je toch de lift te nemen.
Plots hoor je een vreemd geluid en de lift valt tussen twee verdiepingen stil. Je wordt zo angstig dat je een paniekaanval krijgt. Het zweet breekt je uit, je hart gaat sneller kloppen en je krijgt het gevoel dat je in ademnood komt.
Als reactie hierop ga je steeds sneller en dieper ademen. Hierdoor wordt je benauwde gevoel nog versterkt en kun je gaan hyperventileren.
#2 Overweldigende emoties
Overweldigende emoties kunnen ook hyperventilatie uitlokken.
Dit kunnen zowel angstgevoelens zijn, maar ook intense gevoelens van verdriet kunnen een hyperventilatieaanval in de hand werken.
Zelfs positieve emoties kunnen zorgen voor hyperventilatie. Als je verrast wordt door bijvoorbeeld een huwelijksaanzoek kun je je zo overdonderd voelen dat je het gevoel krijgt dat je in ademnood komt.
Als natuurlijke reactie op overweldigende emoties ga je vaak veel te snel en te diep ademen en kun je gaan hyperventileren.
#3 Zware lichamelijke inspanningen
Ook zware lichamelijke inspanningen kunnen een hyperventilatieaanval in de hand werken.
Wanneer je zware fysieke inspanning levert, dan heeft je lichaam meer zuurstof nodig.
Als natuurlijke reactie hierop ga je sneller en dieper ademen en kun je een hyperventilatieaanval krijgen.
#4 Longaandoeningen
Mensen die aan een longaandoening lijden kunnen op een verkeerde manier gaan ademen.
Dit doen ze omdat het niet anders kan of omdat ze te veel pijn hebben als ze op een normale manier ademen. Ook dit kan leiden tot hyperventilatie.
De meest voorkomende longaandoeningen waarbij hyperventilatie kan optreden zijn COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease), astma of longemfyseem.
#4 Andere lichamelijke aandoeningen
Ook andere aandoeningen kunnen hyperventilatie opwekken.
Mensen die bijvoorbeeld een hoofdletsel hebben opgelopen of sterke medicijnen nemen, kunnen gevoeliger zijn voor hyperventilatie. Ook bij sommige diabetespatiënten komt hyperventilatie regelmatig voor.
#5 Zwangerschap
Naarmate de baarmoeder groeit kun je problemen krijgen om op een rustige manier te ademen. Dit komt omdat het middenrif minder ruimte heeft om de longen uit te zetten.
Hierdoor kun je het gevoel krijgen dat je longen zich niet voldoende met lucht vullen.
Het resultaat hiervan is dat je sneller en dieper gaat inademen. En deze manier van ademhalen kan leiden tot hyperventilatie.
#6 Hyperventilatie op grote hoogte
Op grote hoogte nemen de luchtdruk en het zuurstofniveau af.
Bergbeklimmers krijgen dan ook vaak hyperventilatie als ze te hoog klimmen. Ze moeten immer sneller en dieper ademen om zuurstofrijke lucht binnen te krijgen.
Hyperventilatie heeft vooral te maken met je ademhaling.
Net voor je gaat hyperventileren krijg je meestal het gevoel dat je in ademnood komt. Hyperventilatie kan echter ook tal van andere symptomen geven.
Symptomen van hyperventilatie
Er bestaan twee vormen van hyperventilatie: acute hyperventilatie en chronische hyperventilatie.
Deze twee vormen van hyperventilatie geven niet altijd dezelfde symptomen. In deze rubriek laat ik je kennismaken met de symptomen van acute hyperventilatie.
De specifieke symptomen van chronische hyperventilatie vind je terug in mijn artikel ‘Chronische Hyperventilatie? 4 Oefeningen Om Te Doen’.
Veel voorkomende symptomen van acute hyperventilatie:
Deze symptomen kunnen 20 tot 30 minuten aanhouden en heel intens zijn.
Wil je meer weten over de symptomen van hyperventilatie? Ik verwijs je hiervoor graag naar mijn artikel ‘17 Hyperventilatie Symptomen Die Vaak Voorkomen’.
Omdat deze symptomen heel intensief kunnen zijn worden ze vaak verward met de symptomen van verschillende lichamelijke aandoeningen.
Zo kunnen hartkloppingen, ademnood en zweten je het gevoel geven dat je een hartaanval gaat krijgen. Duizeligheid en een licht gevoel in je hoofd kunnen je aan een herseninfarct doen denken.
Net omdat je vreest voor een lichamelijk aandoening, kunnen de symptomen van hyperventilatie nog erger worden. Daarom is het belangrijk om te weten wat je kunt doen bij hyperventilatie.
Wat te doen bij hyperventilatie? 8 tips
Tip 1: De oorzaken aanpakken
Hyperventilatie heeft alles te maken met je ademhaling. Een te diepe of te snelle ademhaling kan ontstaan door angst, stress en gespannenheid.
Om hyperventilatie te voorkomen is het dan ook belangrijk om deze oorzaken aan te pakken.
Angst en stress kun je op verschillende manieren aanpakken:
Tip 2: Op een correcte manier leren ademhalen
Ademhalingsgymnastiek is de uitgelezen manier om hyperventilatie te voorkomen. Hiermee leer je op de juiste manier ademen: langzaam, oppervlakkig en vanuit je buik.
Er bestaan wel meerdere oefeningen om correct te leren ademhalen. Een van de beste manieren vind ik de ademhalingsmethode van dokter Andrew Weil.
Volg je even mee?
Stap 1: Ga op een stoel zitten en probeer alleen met je buik adem te halen. Leg je handen op je buik zodat je je eigen ademhaling voelt.
Stap 2: Adem gedurende 4 tellen in door je neus. Je voelt je buik aanzwellen.
Stap 3: Probeer je adem gedurende 7 tellen in te houden.
Stap 4: Adem gedurende 8 tellen uit door je mond.
Op deze manier adem je veel rustiger. De balans zuurstof en koolstofdioxide blijft mooi in evenwicht zodat je hyperventileren kunt voorkomen.
Tip 3: Blijf rustig
Voel je een hyperventilatieaanval opkomen, probeer dan vooral rustig te blijven. Let op je ademhaling: adem rustig in en uit.
Hoewel het soms zo lijkt, besef vooral dat een hyperventilatieaanval geen voorbode is van een lichamelijke aandoening.
Tip 4: Leid je aandacht af
Hoe meer je je concentreert op je hyperventilatie, hoe groter de kans dat je inderdaad een aanval krijgt.
Voel je bepaalde symptomen opkomen, probeer je dan zoveel mogelijk op andere dingen te concentreren.
Je kunt je concentreren op bepaalde zaken die je ziet. Je kunt ook net zo goed je aandacht afleiden door hardop te lezen of te tellen.
Wat je precies doet, maakt eigenlijk niet zoveel uit. Zolang je je maar niet op een aankomende hyperventilatieaanval concentreert.
Tip 5: Probeer meditatietechnieken
Meditatietechnieken zoals bijvoorbeeld yoga of tai chi besteden veel aandacht aan correct ademhalen.
Deze meditatietechnieken maken je ook rustiger, waardoor de kans op hyperventilatie afneemt.
Bovendien worden ook lichamelijke inspanningen geleverd en deze dragen bij tot je algemene conditie.
Tip 6: Zoek de buitenlucht op
Bewegen in de buitenlucht is niet alleen heel ontspannend maar geeft je ook het gevoel dat je beter kunt ademen.
Let er hierbij wel op dat je niet te intensief sport of te diep inademt. Als je al gevoelig bent voor hyperventilatie kunnen grote inspanningen of diep in-en uitademen dit in de hand werken.
Een ander voordeel van bewegen in de buitenlucht is ook dat dit je afleidt van je hyperventilatie.
Tip 7: Uitgeademde lucht weer inademen
De truc met de zak komt waarschijnlijk meteen bij je op als je denkt aan hyperventilatie.
Als je je uitgeademde lucht weer inademt, dan herstel je inderdaad de koolstofdioxidebalans in je bloed. Toch kan het gebruik van een plastic zak ook negatief werken.
Als je je luchtstroom te veel afsluit, dan krijg je ook geen zuurstof meer binnen. Hierdoor kun je het pas echt benauwd krijgen.
Voel je een hyperventilatieaanval opkomen, dan maak je beter een schelp van je handen. Als je hierin ademt, krijg je ook koolstofdioxide binnen, maar neem je ook nog zuurstof op.
Tip 8: Een gezonde levensstijl
Heb je vaak last van hyperventilatie sta dan eens stil bij je levensstijl. Je weet vast wel dat een gezonde levensstijl angst, stress en spanningen doet afnemen.
Op een verantwoorde manier bewegen in de buitenlucht is goed voor je algemene gezondheid. Maar ook door een evenwichtige en gezonde voeding kun je je heel wat beter voelen.
Hoe beter je je voelt, hoe minder kans je hebt dat hyperventilatie het van je overneemt.
Wist je trouwens dat ook koffie, alcohol en verdovende middelen een hyperventilatieaanval kunnen uitlokken?
Je hebt er alle belang bij om gezonder te gaan leven als je hyperventilatie wilt voorkomen.
Ik hoop dat dit artikel je heeft geholpen om hyperventilatie wat beter te begrijpen.
Wat zijn jouw ervaringen met hyperventilatie? Laat het hieronder weten in een reactie!
