Denk je meteen aan een ernstige ziekte als je bepaalde klachten ervaart?
Google je meteen het woord ‘beroerte’ als je hoofdpijn hebt?
Ben je ervan overtuigd dat je lijdt aan Alzheimer als je vaak iets vergeet in de supermarkt?
Dan lijd je waarschijnlijk aan hypochondrie (ook wel ziektevrees genoemd).
Als je lijdt aan deze psychische stoornis dan ben je er onterecht van overtuigd dat je aan een ernstige ziekte lijdt.
Je bent obsessief bezig met allerlei symptomen die op een ziekte kunnen wijzen en deze angst kan je hele leven bepalen.
Maak je je vaak zorgen over allerlei lichamelijke klachten en ben je extreem angstig dat deze voortekenen zijn van een ernstige aandoening?
Dan doe je er goed aan dit artikel aandachtig door te nemen!
Doel van deze blog: In deze blog maak je uitgebreid kennis met het fenomeen hypochondrie en leer je wat de symptomen precies zijn. Ook leg ik je uit hoe je hypochondrie kunt overwinnen. Daarom geef ik je in deze blog dan ook graag enkele tips.
Wat is hypochondrie?
Iedereen is bezorgd over zijn gezondheid.
We zorgen ervoor dat we gezond eten, dat we voldoende beweging hebben en dat we van een goede nachtrust genieten.
Toch worden we af en toe ziek, dat is heel normaal en de meeste mensen maken zich hierin niet al te veel zorgen. Ze brengen een bezoek aan de huisarts, krijgen medicatie en zieken uit.
Als je echter lijdt aan hypochondrie, dan denk je meteen dat je aan een ernstige ziekte lijdt als ziektesymptomen de kop opsteken.
Voor jou wijst diarree meteen op darmkanker en als je een donker vlekje op je huid opmerkt ben je ervan overtuigd dat je huidkanker hebt.
Je ben zo gefocust op allerlei symptomen dat je meteen het ergste denkt. De bezorgdheid over je gezondheid gaat als het ware een eigen leven leiden en overtuigt je ervan dat je werkelijk ernstig ziek bent.
Mensen die lijden aan hypochondrie gaan om de haverklap op doktersbezoek.
Stelt de huisarts hen gerust en vindt hij geen of nauwelijks symptomen die wijzen op een ernstige ziekte, dan voelen hypochonders zich eventjes gerustgesteld.
Na een tijdje gaan ze zich echter weer op deze symptomen focussen en geraken ze ervan overtuigd dat de dokter iets over het hoofd heeft gezien. Soms steken andere symptomen de kop op wat weer op een andere ziekte kan wijzen.
Als je lijdt aan hypochondrie, dan ben je eigenlijk nooit helemaal gerustgesteld wat je gezondheidstoestand betreft en dat is behoorlijk uitputtend en moeilijk om mee te leven, niet alleen voor jezelf, maar ook voor mensen in je omgeving.
Buitenstaanders denken vaak dat mensen met hypochondrie aandacht zoeken en dat hun aandoening vooral ‘tussen de oren’ zit.
Volgens Sako Visser, klinisch psycholoog en hoogleraar gezondheidszorgpsychologie aan de Universiteit van Amsterdam is hypochondrie echt wel een ingrijpende stoornis die veel psychisch lijden kan veroorzaken.
Stel je maar eens voor dat jij er echt van overtuigd bent aan een ernstige ziekte te lijden en dat dokters helemaal geen oorzaak voor je symptomen vinden. Psychisch is dit inderdaad heel moeilijk om te dragen.
Hypochondrie is meer dan alleen maar inbeelden dat je een ernstige ziekte hebt en het is ook helemaal geen aanstellerij zoals veel mensen denken.
Het is een psychische stoornis die in het classificatiesysteem voor psychiatrische stoornissen als dusdanig wordt beschreven.
In het DSM-4 werd deze aandoening inderdaad nog gewoon hypochondrie genoemd. In de nieuwste versie van dit handboek, de DSM-5, wordt deze stoornis omschreven als somatisch-symptoomstoornis of een ziekteangststoornis.
Als je aan hypochondrie lijdt, heb je dus echt wel een aandoening, maar niet zoals je denkt. Je symptomen hebben helemaal niets te maken met een ernstige lichamelijk aandoening, maar zijn psychisch van aard.
In de DSM-5 worden verschillende criteria besproken die aanwezig moeten zijn voor men over een ziekteangststoornis kan spreken.
Dit zijn meteen ook typische symptomen als je aan hypochondrie lijdt:
Wat zijn de symptomen van hypochondrie?
Hypochondrie: ervaringen en verhalen
Hypochondrie kan een behoorlijk negatieve invloed hebben op je dagelijkse leven. Soms ben je zo obsessief met allerlei symptomen bezig dat deze ongerustheid zelfs kan leiden tot angstaanvallen of paniekaanvallen.
Misschien denk je dat hypochondrie niet veel voorkomt. Niets is minder waar. Maar liefst 5% van de Nederlandse bevolking lijdt aan een vorm van hypochondrie.
Omdat veel mensen er zich niet bewust van zijn dat ze aan een psychische aandoening lijden zoeken ze ook geen hulp in die richting en daarom kunnen de echte cijfers zelfs nog hoger liggen.
Een tijdje geleden kreeg ik de kans om te praten met mensen die lijden aan hypochondrie.
Speciaal om jullie te helpen deel ik graag enkele ervaringen en verhalen van mensen die ik gesproken en behandeld heb.
Het verhaal van Els
"Al sinds haar tienerjaren is Els een echte pessimist en zwartkijker. Ze weet nog heel goed wanneer het begon. Toen ze 18 was kreeg de vader van Els botkanker. Het begon met pijn in zijn heupen en na een tijdje kon hij helemaal niet meer stappen. De diagnose bleef lang op zich wachten en toen de dokters eindelijk vonden wat er met hem aan de hand was, was de ziekte al in een vergevorderd stadium. Toen Els 19 was overleed haar vader... Dit heeft uiteraard een grote impact gehad op het leven van Els.
Els is doodsbang dat haar hetzelfde zal overkomen en meteen als ze ook maar iets van lichamelijke klachten ervaart gaat ze op het internet op zoek naar een verklaring voor haar symptomen. Ze gaat heel vaak bij de dokter langs omdat ze ervan overtuigd is dat ze aan een ernstige ziekte lijdt. Haar huisarts kan echter geen verklaring vinden voor haar symptomen. Telkens weer probeert hij Els gerust te stellen, maar tot op de dag van vandaag blijft Els ervan overtuigd dat er meer aan de hand is."
Het verhaal van Jonas
"Jonas is sinds enkele maanden in behandeling bij een psychotherapeut om van zijn hypochondrie af te komen. Sedert hij een paar jaar geleden door zijn smetvrees een paniekaanval kreeg ging het helemaal de verkeerde kant op. Hij kwam regelmatig in ademnood waardoor hij vaak begon te hyperventileren en als hij in aanraking kwam met bepaalde zaken die volgens hem niet schoon waren brak het zweet hem uit. Deze symptomen bracht Jonas helemaal niet in verband met zijn smetvrees, maar hij was ervan overtuigd dat hij een ernstige hartkwaal had. Na tal van onderzoeken door een cardioloog bleek er helemaal niets aan de hand te zijn met zijn hart. Toch kon Jonas de gedachte aan een hartkwaal niet van zich afzetten. Omdat Jonas de cardioloog maar bleef bezoeken stuurde deze hem door naar een psychotherapeut. Deze stelde inderdaad de diagnose hypochondrie en adviseerde hem om contact met mij op te nemen. Na mijn cursus gevolgd te hebben begrijpt Jonas nu wat er echt met hem aan de hand is en kan hij zijn psychische aandoening een plaats geven."
Het verhaal van Jolien
"Jolien ging elke maand op doktersbezoek omdat ze telkens weer symptomen had die volgens haar de voorbode waren van een ernstige ziekte. Zo was Jolien er vorig jaar geleden nog van overtuigd dat ze Multiple Sclerose ging krijgen. Ze had ’s nachts al een tijdje last van krampen in haar benen, voelde zich vermoeid en ze merkte dat ze steeds vaker dingen liet vallen. Volgens Google kon dit wijzen op MS. Omdat deze klachten maar bleven aanhouden verwees de huisarts haar uiteindelijk door naar een neuroloog. Na allerlei testen, een MRI-scan en een ruggenmergonderzoek bleek er helemaal geen sprake te zijn van MS. Was Jolien gerustgesteld?
Nee, ze was ervan overtuigd dat de neuroloog bepaalde zaken over het hoofd had gezien en in een ander ziekenhuis liet ze nog eens dezelfde testen uitvoeren. Resultaat: geen MS. Een tijdje later ontdekte Jolien een bruin vlekje op haar bovenarm. Weer ging ze op het internet op zoek naar mogelijke oorzaken hiervan. Jolien stelde bij zichzelf de diagnose huidkanker, want inderdaad het vlekje had een wat vreemde vorm en soms jeukte het.
Een tijdje geleden was ze inderdaad op reis geweest en een keer was ze helemaal vergeten om zich in te smeren met zonnebrandcrème met een beschermende factor. Dit moest wel huidkanker zijn! Nachten lag Jolien wakker tot ze uiteindelijk aanklopte bij de dermatoloog. Deze nam en biopsie en wat bleek? Het was een heel onschuldig ouderdomsvlekje..."
Ben jij net als Els, Jonas of Jolien ervan overtuigd dat je lijdt aan een ernstige zieke?
Zorgen deze gedachten ervoor dat je ’s nachts slechts slaapt? Concentreer je je meerdere keren per dag op allerlei klachten die je ervaart?
Google je vaak allerlei symptomen op het internet en ben je ervan overtuigd dat de dokter na uitgebreide onderzoeken iets over het hoofd heeft gezien?
Dan is het de hoogste tijd dat je weet wat te doen bij hypochondrie zodat je weer zorgeloos kunt genieten van het leven.
Hoe kom je van hypochondrie af? 7 behandeling tips
Tip 1: ga niet googelen
Hoewel het internet over tal van zaken een schat aan informatie biedt, ga je beter geen symptomen van allerlei ziektes googelen.
Helemaal fout zit dokter Google niet altijd...
Maar als je al neigt naar hypochondrie, dan is het heel moeilijk om te beoordelen welke informatie er relevant is en in hoeverre de symptomen die je ervaart te maken hebben met een ernstige ziekte.
Zelfdiagnose via het internet maakt je onnodig ongerust.
Het probleem met het internet is ook dat als je bijvoorbeeld het zoekwoord duizeligheid intypt, je meteen wordt doorverwezen naar sites over ernstige ziektes.
Deze zijn immers veel interessanter om te lezen dan bijvoorbeeld sites over duizeligheid bij vermoeidheid.
In dit opzicht is het trouwens interessant om weten dat vermoeidheid veel meer voorkomt dan bijvoorbeeld een hersentumor, terwijl dit uit de zoekresultaten helemaal niet zo blijkt.
Wist je trouwens dat obsessief symptomen van allerlei ziekten opzoeken op het internet een naam heeft? Cyberchondrie.
Tip 2: kijk naar bewijs
Ben je extreem bang voor een ernstige aandoening en heb je er al verschillende doktersbezoeken opzitten, vertrouw dan volledig op je arts.
Hij kan immers het bewijs leveren dat er lichamelijk echt niets aan de hand is met jou.
Een bloedonderzoek, een MR-scan, een biopsie zijn allemaal zaken die echt bewijs leveren terwijl de symptomen die jij zelf denkt te hebben zich vooral in je hoofd afspelen.
Dokter Michael Sinclair, psycholoog en gerenommeerd lid van de British Psychological Society stelt het als volgt: ‘Luister naar wat je geest je vertelt en kijk dan naar het bewijs voor wat er echt is. Besef goed dat onze geest ons vooral verhalen vertelt en helemaal niet de werkelijkheid.
TIP 3: Blijf bij één dokter
Als je lijdt aan hypochondrie dan is je vertrouwen in artsen vaak ver zoek.
Net omdat een arts je vermoeden van een ernstige aandoening niet bevestigt, denk jij dat er veel meer aan de hand is en dat je arts mogelijke zaken over het hoofd heeft gezien.
Een eerste reactie is dan vaak een andere dokter opzoeken om toch maar bevestiging te krijgen. Dit doe je beter niet...
De kans is groot dat ook die tweede dokter geen lichamelijke aandoening vindt. Bovendien begint de hele mallemolen van onderzoeken dan weer opnieuw.
Dit brengt niet alleen een hoop kosten, maar ook een hoop stress met zich mee. Doktershoppen om een bevestiging te krijgen in je vermoeden brengt je meestal helemaal nergens.
Tip 4: plaats het in perspectief
Angst is een factor die bij hypochondrie een grote rol speelt.
Je voelt je niet alleen angstig vanwege verschillende symptomen die je ervaart, maar ook als een arts geen lichamelijke oorzaken vindt voor je symptomen...
Dan slaat de angst je vaak om het hart: ‘zie je wel dat ik aan een vreemde ziekte lijd, zelfs de dokter weet niet wat er precies mis is met mij’ is een vaak voorkomende reactie.
Een manier om met deze angst om te gaan is deze in perspectief te plaatsen. Denk na over wat er in het verleden is gebeurd.
Ben je ooit geconfronteerd geweest met een ernstige ziekte van een familielid of een goede vriend?
Leg je een verband tussen jouw symptomen en die van deze persoon? Ben je in het algemeen een angstig persoon die zich snel zorgen maakt? Ben je een controlefreak en heb je moeite dingen uit handen te geven?
Al deze zaken kunnen bijdragen tot hypochondrie. Als je erin slaagt om te weten te komen waar je extreme angst voor ernstige aandoeningen vandaan komt, dan is de eerste stap naar genezing vaak al gezet.
Tip 5: daag je geest uit
Bij hypochondrie zijn ziekteverschijnselen vaak het enige waar je kunt aan denken.
Je bent er dagelijks mee bezig en dat kan een heel negatieve invloed hebben op je leven.
Zo gebeurt het vaak dat mensen met hypochondrie zich niet goed op hun werk kunnen concentreren, dat ze er helemaal niet in slagen om zich te ontspannen en vaak verstrooid zijn.
Onafgebroken jezelf controleren op allerlei symptomen die mogelijks kunnen wijzen op een ernstige ziekte is bijna onhoudbaar.
Er zijn heel wat andere zaken die in het leven veel belangrijker zijn en waar je noodgedwongen rekening moet mee houden.
Heb je de neiging om voor de zoveelste keer het bultje op je been te vergelijken met foto’s van huidaandoeningen op het internet, probeer dan meteen aan andere zaken te denken.
Denk aan de vaat die dringend moet gedaan worden, denk aan wat je de volgende dag zult klaarmaken om te eten, denk aan een spannende serie op tv, ga een frisse neus halen, enz. ...
Hoe meer zaken je hebt om aan te denken hoe meer je geest zal uitgedaagd worden om zich te concentreren op andere zaken dan op het vinden van allerlei symptomen.
Tip 6: lees meer over hypochondrie
Wat we niet kennen, boezemt ons maar al te vaak angst in. Jezelf informeren is dan ook een eerste stap naar genezing.
Als je dit artikel aandachtig hebt gelezen, herken je misschien enkele of meerdere symptomen van hypochondrie bij jezelf.
Misschien besef je nu dat je inderdaad te veel aandacht besteedt aan lichamelijke symptomen, dat je er te veel mee bezig bent en dat dit een heel negatieve invloed heeft op je leven.
Hoewel surfen op het internet zeker niet wordt aanbevolen is het toch belangrijk wat meer te weten te komen over hypochondrie als je deze psychische stoornis wilt overwinnen.
Ga daarom altijd op zoek naar wetenschappelijk onderbouwde artikels, stap een bibliotheek binnen of vraag je arts of hij documentatie heeft over hypochondrie.
