Heb je ooit een moment van extreme angst gehad waarbij je heel intense symptomen ervaarde? Dit is een paniekaanval.
Vermijd je door je angst voor paniekaanvallen bepaalde zaken, plaatsen of situaties, of heeft deze angst invloed op je dagelijkse leven?
Wil je voorgoed dat angstige gevoel kwijt?
Dan heb ik goed nieuws voor jou: vandaag heb je de eerste stap genomen in je strijd tegen paniekaanvallen. Lees snel verder voor 3 tips tegen paniekaanvallen.
Doel van dit artikel: In dit artikel kom je te weten wat een paniekaanval precies is, wat de mogelijke oorzaken kunnen zijn en welke symptomen je kunt ervaren.
Je leert het verschil tussen een paniekaanval en een angstaanval en je maakt kennis met enkele tips om paniekaanvallen te voorkomen en te vermijden.
Wat is een paniekaanval?
Het diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen (DSM-5) omschrijft een paniekaanval als volgt:
"Een paniekaanval is een plotselinge aanval van intense angst die ernstige fysieke reacties uitlokt, ook als er geen echt gevaar of duidelijke oorzaak is."
Tijdens een paniekaanval word je door zo’n intense angst overvallen dat je het gevoel kunt krijgen de controle over lichaam en geest te verliezen.
Paniekaanvallen komen meestal plotseling op en duren doorgaans enkele minuten tot een half uur. Een vrij korte tijd voor een buitenstaander, maar voor iemand die een paniekaanval ervaart kan het lijken alsof deze blijft duren.
Een paniekaanval kan het gevolg zijn van een fobie, maar net zo goed een andere of zelfs helemaal geen oorzaak hebben. Wat verder in dit artikel kom ik hier uitgebreid op terug. Blijf dus aandachtig verder lezen als je hierover meer te weten wilt komen.
Angst is bij een paniekaanval het sleutelwoord en wel op verschillende manieren.
Als je extreem bang bent voor iets, dan kan deze angst een paniekaanval veroorzaken. Maar een paniekaanval an sich kan je ook bang maken waardoor je angst nog wordt gevoed.
Laat me even aan de hand van een voorbeeld duidelijk maken wat ik hiermee precies bedoel.
Je collega’s organiseren een avondje uit. Zelf vind je het maar niets om met een groep mensen op stap te gaan. Je bent altijd bang dat er iemand zo dronken wordt dat hij moet overgeven.
Ook zelf durf je bijna niets te drinken omwille van je overgeefangst. Je weet immers dat je angst voor braaksel ertoe kan leiden dat je helemaal in paniek geraakt en het is je al meer dan eens overkomen dat je hierdoor een paniekaanval kreeg.
Net zoals je fobie voor braaksel je een paniekaanval kan bezorgen, kan je angst voor een volgende paniekaanval je zo van streek maken dat dit net een nieuwe paniekaanval uitlokt.
Maar wat gebeurt er nu precies als je angstig bent en hoe kan angst leiden tot een paniekaanval?
Angst is eigenlijk een verdedigingsmechanisme van het lichaam. Als je lichaam angst of stress ervaart worden stresshormonen aangemaakt zodat je lichaam zich klaar kan maken om eventueel gevaar het hoofd te bieden.
Onder invloed van deze hormonen kun je symptomen zoals een versnelde hartslag, een versnelde ademhaling, overmatig zweten of trillen ervaren.
De mate waarin deze stresshormonen worden aangemaakt staat in evenredigheid met de angst die je lichaam waarneemt. Als jij heel erg bang wordt van iets, dan zal je lichaam heel veel stresshormonen aanmaken waardoor je heel intense symptomen kunt ervaren. Besef echter goed dat - hoe overweldigend deze symptomen ook kunnen zijn – je lichaam zo reageert omdat het gevaarlijke situaties wilt overleven.
Dokter Melisa Robichaud, voormalig voorzitster van de CACBT (The Canadian Association of Cognitive and Behavioural) en experte op het gebied van het behandelen van paniekaanvallen omschrijft angst als het rookalarm van het lichaam: dit alarm kan worden geactiveerd door echt gevaar, maar ook door alles wat we als gevaarlijk ervaren.
Wat jouw lichaam als gevaarlijk beschouwt is eigenlijk geen reëel gevaar, maar toch wordt dit oeroude verdedigingsmechanisme van het lichaam in werking gesteld waardoor je deze symptomen ervaart.
Amerikaanse wetenschappers zoals onder meer Dokter Paul Li, gedragswetenschapper aan de universiteit van California, omschrijven dit als de ‘fight-or-flight response’.
Door het activeren van dit verdedigingsmechanisme is je lichaam in staat te ‘vechten of te vluchten’. Hiervoor heeft je lichaam grote kracht nodig en produceert het dan ook tal van stoffen die hierbij kunnen helpen.
Als er echter niet toegegeven wordt aan deze drang om te vechten of te vluchten – als het lichaam op een of andere manier zijn werk niet kan doen – dan blijven deze hormonen in het lichaam aanwezig waardoor het lichaam in opperste staat van paraatheid blijft.
De symptomen die men hierdoor ervaart komen tot uiting in een paniekaanval.
Nu vraag je je waarschijnlijk af wat die intense symptomen waarover ik het steeds over heb, precies zijn en waarom deze je angst kunnen triggeren?
Symptomen van een paniekaanval
Bij een paniekaanval kun je zowel lichamelijke als psychische symptomen ervaren.
Lichamelijke symptomen
Psychische symptomen
Wil je meer te weten komen over deze symptomen, dan verwijs ik je graag door naar het artikel 15 Meest Voorkomende Symptomen Van Een Paniekaanval.
Herken jij een of meerdere symptomen bij jezelf, dan wil je vast weten wat de oorzaak precies is van je paniekaanvallen.
Wat veroorzaakt een paniekaanval?
Paniekaanvallen kunnen meerdere oorzaken hebben. Ze kunnen veroorzaakt worden door een specifieke angst voor iets of voor bepaalde situaties, maar ze kunnen net zo goed ontstaan zonder enige aanleiding of in stressvolle situaties.
Als je eerder al eens een paniekaanval hebt gehad, dan ben je gevoeliger om dit nog eens mee te maken. Hoe dat precies komt kom je hier te weten.
Paniekaanvallen veroorzaakt door fobieën
Misschien is het je al eens overkomen: je weet dat je een extreme angst voor spinnen hebt. Als je nog maar met een foto van een spin geconfronteerd wordt krijg je al koude rillingen en breekt het zweet je uit.
Een confrontatie met een levensechte spin bezorgt je hartkloppingen en je voelt dat je de controle over jezelf elk ogenblik kunt verliezen.
Soms liggen fobieën aan de basis van paniekaanvallen. Als je een extreme angst voor iets hebt, dan kan een confrontatie met het voorwerp van je angst leiden tot een paniekaanval. Je lichaam denkt dan immers dat het zich moet wapenen tegen dit ‘gevaar’.
Stresshormonen nemen toe en hierbij meteen ook verschillende symptomen die kunnen leiden tot een paniekaanval, zoals overmatig zweten, hartkloppingen, een versnelde ademhaling, enz...
Angst voor een lichamelijk aandoening
Net omdat de symptomen van een paniekaanval zo intens kunnen zijn, kun je denken dat er lichamelijk iets misgaat en dat je werkelijk dood zult gaan.
Als je voelt dat je in ademnood komt, gaat zweten en je hart sneller gaat kloppen, dan denk je misschien meteen aan een hartaanval. Hoofdpijn, concentratieverlies en trillende ledematen kunnen je het gevoel bezorgen dat je een beroerte krijgt.
Besef echter heel goed dat dit typische symptomen zijn van een paniekaanval en dat er lichamelijk helemaal niets mis is met jou.
Angst voor herhaling
Als je eenmaal een paniekaanval hebt gehad en deze intense symptomen hebt ervaren, dan kan net de angst om nogmaals een paniekaanval te krijgen een nieuwe paniekaanval uitlokken. Zo kom je natuurlijk in een vicieuze cirkel terecht.
Heb je wel vaker paniekaanvallen en volgen deze zich steeds sneller op dan kan dit leiden tot een paniekstoornis.
Paniekaanvallen zonder aanwijsbare oorzaak
Soms besef je heel goed wat de oorzaak van je paniekaanval is. Vooral bij fobieën of stressvolle situaties is dat heel duidelijk. Soms kunnen paniekaanvallen echter ook zomaar zonder reden ontstaan en je zonder voorafgaande waarschuwing overvallen.
Dit wordt trouwens ook bevestigd door het diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen (DSM-5) van de APA (Americian Psychological Association).
Zowel als je je rustig of angstig voelt - omwille van welke reden dan ook – of zelfs tijdens je slaap kun je een paniekaanval krijgen. Vaak staat de mate van angst helemaal niet in verhouding tot wat je angst veroorzaakt en is de paniekaanval helemaal niet gerelateerd aan een bepaalde situatie.
Stressvolle situaties
Hoewel stressvolle situaties eerder aanleiding geven tot angstaanvallen, kunnen deze ook leiden tot paniekaanvallen.
Stel dat je op je werk heel hard onder druk wordt gezet om een bepaalde taak klaar te krijgen voor de deadline verstrijkt.
Je hebt de hele dag al heel hard je best gedaan om zoveel mogelijk informatie te verzamelen, maar de tijd tikt genadeloos verder en je beseft dat je deze taak niet op tijd zal kunnen afleveren.
Het al dan niet slagen in deze opdracht kan mogelijks je baan kosten en je geraakt in paniek bij de gedachte aan de gevolgen hiervan. Je krijgt het benauwd, je verliest je concentratie en je gaat hyperventileren.
Dit is een typisch voorbeeld van een angstaanval. Als deze echter zo’n grote proporties aanneemt dat je denkt dat je door de symptomen flauw zou kunnen vallen of zelfs dood zou kunnen gaan, dan spreken we over een paniekaanval.
Wil je meer weten over het verschil tussen een angstaanval en een paniekaanval, lees dan goed verder. In de volgende rubriek leg ik je dit verschil haarfijn uit.
Wat is het verschil tussen een paniekaanval en een angstaanval?
De woorden paniekaanval en angstaanval worden vaak in een adem genoemd en heel wat mensen denken dat deze termen hetzelfde betekenen. Een paniekaanval en een angstaanval zijn echter twee verschillende aandoeningen.
Het grote verschil zit eerst en vooral in de classificatie volgens de DSM-5. In dit diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen zijn paniekaanvallen opgenomen.
Dit betekent dat deze als een psychiatrische aandoening beschouwd worden. En hoewel dit handboek extreme angst wel definieert als een kenmerk van een aantal veel voorkomende psychiatrische stoornissen, worden angstaanvallen niet als dusdanig beschouwd.
Net omdat angstvallen niet in de DSM-5 zijn opgenomen zijn de tekenen en symptomen hiervan voor interpretatie vatbaar. Concreet betekent dit dat twee verschillende personen die allebei beweren dat ze een angstaanval hebben gehad, toch verschillende symptomen kunnen ervaren.
Nu we het toch over symptomen hebben, laat ons meteen ook eens nagaan wat de belangrijkste verschillen qua symptomen zijn tussen een paniekaanval en een angstaanval.
Symptomen paniekaanval versus angstaanval
Vooral de lichamelijke symptomen van een paniekaanval en een angstaanval zijn gelijkaardig: een versnelde hartslag, hartkloppingen, pijn in de borststreek, ademnood, soms hyperventilatie, spierpijn en trillende ledematen, misselijkheid of diarree, enz...
Het verschil zit vooral in de psychische symptomen. Zowel bij paniekaanvallen als bij angstaanvallen speelt het gevoel van angst een grote rol. Bij beide ervaar je een algemene angst, maar bij paniekaanvallen komt hier nog angst voor de dood bij.
Een angstaanval voel je meestal van tevoren aankomen, terwijl een paniekaanval zomaar uit het niets kan opkomen. Het grote verschil hierin komt vanuit een gevoel van ‘zich zorgen maken’.
Bij een angstaanval is deze sensatie heel sterk aanwezig, net zoals een onophoudelijk onrustig gevoel, een intriest gevoel en het neigen naar depressie.
Vind je het moeilijk om beide aandoeningen uit elkaar te houden en vraag je je af waar je nu precies aan lijdt, onthoud dan goed het volgende:
Nu je het verschil hebt geleerd tussen paniekaanvallen en angstaanvallen kun je beter beoordelen waaraan je precies lijdt.
Ervaar je inderdaad vaak paniekaanvallen, dan wil je vast weten hoe je deze kunt voorkomen en overwinnen. Lees aandachtig verder om te weten te komen hoe je dit het beste kunt doen.
Wat te doen bij een paniekaanval? De 3 beste tips!
In dit artikel geef ik een overzicht van de 3 beste tips om een paniekaanval te voorkomen en te overwinnen. Wil je nog meer tips, dan verwijs ik je graag naar het artikel ‘8 Tips Om Een Paniekaanval Te Stoppen & Doorstaan’.
Tip #1 Oefen je ademhaling
Heel belangrijk bij het voorkomen van een paniekaanval is voldoende aandacht besteden aan je ademhaling.
Omdat je bij een paniekaanval het gevoel kunt krijgen dat je in ademnood komt, kun je gaan hyperventileren en ook een drukkend gevoel op de borst krijgen. Besef goed dat als je deze symptomen tijdens een paniekaanval ervaart, dit geen voortekenen van een hartaandoening zijn.
Omdat je tijdens een paniekaanval sneller en oppervlakkiger ademhaalt, raakt de balans tussen zuurstof en koolstofdioxide helemaal verstoord waardoor je gaat hyperventileren en allerlei andere klachten kunt ervaren.
Een rustige en correcte ademhaling (vanuit de buik) kan helpen om een paniekaanval te voorkomen. Een prima methode om een rustige ademhaling te krijgen is de 4–7–8 ademhalingsmethode van dokter Andrew Weil.
Hierbij ga je als volgt tewerk:
- 1Adem gedurende 4 tellen in door je neus. Je voelt je buik aanzwellen.
- 2Probeer je adem gedurende 7 tellen in te houden.
- 3Adem gedurende 8 tellen uit door je mond.
Op deze manier adem je veel rustiger en dieper waardoor je een paniekaanval kunt voorkomen.
Tip #2 Bezoek je huisarts
Een bezoek aan je huisarts kan je op vele manieren helpen.
Je huisarts kan de diagnose stellen wat er precies met je aan de hand is en je al dan niet bevestigen in je vermoeden van paniekaanvallen.
Is dat inderdaad zo, dan kan je huisarts je doorverwijzen naar een psychotherapeut. Er bestaan immers verschillende vormen van psychotherapie die je kunnen afhelpen van deze paniekaanvallen.
Een therapeut zal je perfect kunnen vertellen welke vorm van therapie het beste bij je past.
Om paniekaanvallen te voorkomen, worden ook vaak medicijnen voorgeschreven. Het zijn vooral bètablokkers, antidepressiva en tranquilizers die helpen bij paniekaanvallen. Je arts kan je de juiste medicatie voorschrijven en het gebruik ervan opvolgen.
Tip #3 Schakel de hulp in van een ervaringsdeskundige
Dit is ongetwijfeld de beste tip die ik je kan geven.
Maken paniekaanvallen je leven tot een hel? Vrees je in een vicieuze cirkel van paniekaanvallen en angst terecht te komen? Je hoeft je leven helemaal niet langer zo te leven!
